بررسی امکان ایجاد ریزگردهای نمکی در پهنه‌‌ی شمال شرقی دریاچه‌ی ارومیه

دریاچه ی ارومیه یکی از بزرگترین دریاچه‌های آب شور جهان است که در حال خشک شدن می‌باشد. یکی از نگرانی‌هایی که در این باره وجود دارد، انتشار ریزگردهای نمکی از پهنه‌های خشک شده ی این دریاچه به وسیله ی باد است. در این راستا، به بررسی پتانسیل ایجاد گردوغبار نمکی در پهنه ی شمال شرقی دریاچه ارومیه که نزدیک ترین پهنه به شهر تبریز محسوب می‌شود پرداخته شده است. براساس بررسی عکس های ماهواره‌ای، بازدیدهای محلی و با توجه به جنس رسوبات، این پهنه به 4 زیرپهنه تفکیک شده است. این چهار زیرپهنه به ترتیب از سمت خشکی به دریاچه، زیرپهنه ی خاک طبیعی، خاک نمک‌دار، سنگ نمک خاک دار و سنگ نمک خالص نامگذاری شده که مساحت هر کدام به ترتیب 160، 220، 170 و 58 کیلومتر مربع است. برای بررسی موضوع، ابتدا بر اساس آمار و اطلاعات موجود به بررسی شرایط اقلیمی پرداخته و گلباد منطقه تهیه شد. جهت غالب بادهای منطقه به سمت شرق و شمال شرقی است. با نمونه برداری از زیرپهنه‌های مختلف و آزمایش های فیزیکی و مدل سازی و آزمایش های تونل باد، مدول فرسایش بادی رسوبات در ساحل شمال جزیره ی اسلامی، 1157 گرم بر متر مربع و مدول فرسایش بادی رسوبات ساحل شرفخانه، 1948 گرم بر متر مربع در دقیقه تعیین شده است. برای پهنه‌های نمکی هر دو منطقه مدول، فرسایش بادی خیلی کم (با امکان فرسایش ناچیز) حاصل شد. در زیرپهنه‌‌های نمک خالص و نمک خاک‌دار که نمک به صورت متبلور و سنگ نمک دیده می‌شود احتمال ایجاد گرد و غبار نمکی خیلی کم است، اما در زیرپهنه ی خاک نمک‌دار به خصوص در سواحل جزیره ی اسلامی، پتانسیل ایجاد گرد و غبار نمکی کم و بیش وجود دارد. مساحت این زیرپهنه حدود 35 درصد پهنه ی مورد مطالعه است. در مجموع بر خلاف ارزیابی‌های اولیه، خوشبختانه پتانسیل ایجاد گردوغبار نمکی در این پهنه اندک است.