برآورد فرسایش و رسوب به روش ژئومرفولوژی جهت ارزیابی طرح‌های آبخیزداری (مطالعه موردی: حوزه آبخیز صفارود استان مازندران)

افزایش روبه رشد تخریب منابع طبیعی در چند دهه ی اخیر به تشدید فرسایش و افزایش نرخ تولید رسوب منجر شده است. برای کنترل تخریب و کاهش اثرات آن، فعالیت های بسیاری در سطح حوزه های آبخیز اجرا می شود. این پژوهش با هدف ارزیابی طرح‌های آبخیزداری اجرا شده در حوزه ی آبخیز صفارود در استان مازندران، از طریق برآورد فرسایش به روش ژئومرفولوژی انجام شده است. بدین منظور نقشه ی شدت فرسایش منطقه با روش ژئومرفولوژی در دو پایه ی زمانی قبل از اجرای طرح (1373) و بعد از اجرای طرح (1393) تهیه و میزان رسوب خروجی از حوضه در این پایه‌های زمانی بررسی شد. با بررسی نقشه ی شدت فرسایش در هر واحدکاری در پایه‌های زمانی مورد مطالعه، نقشه ی روند شدت فرسایش منطقه تهیه شد. با انطباق نقشه ی روند شدت فرسایش با نقشه ی طرح‌های اجرا شده، میزان اثرگذاری طرح‌ها در هر واحدکاری مشخص شد. با استفاده از آزمون های آماری، رابطه ی بین شدت فرسایش و رسوب خروجی از حوضه در دو پایه ی زمانی قبل و بعد از اجرای طرح بررسی شد. بررسی‌ها نشان داد که در حدود 75.95 درصد از سطح منطقه، روند شدت فرسایش منفی دارد که تاثیر مثبت طرح‌ها را نشان می دهد. ولی نتایج حاصل از آنالیزهای آماری بیانگر این است که رابطه ی معنی‌داری بین شدت فرسایش و رسوب خروجی از حوضه در پایه‌های زمانی مورد مطالعه در سطح خطای 0.05 وجود ندارد. با تفسیر نتایج حاصل شده مشخص شد که واحدهای کاری به شماره‌های 14، 16 و 17 بیشترین نرخ افزایش روند شدت فرسایش را دارد. با حذف این سه واحد کاری از آنالیز آماری مقایسه ی شدت فرسایش در دو پایه ی زمانی مورد بررسی، مشخص شد که اختلاف بین شدت فرسایش در سطح خطای 0.05 معنی‌دار است.