تحلیلی بر رویدادهای گردوغبار با استفاده از پایش ماهواره‌ای و تحلیل همدیدی در جنوب غرب ایران

کشور ایران در کمربند خشک و بیابانی جهان واقع شده است. حاکمیت این شرایط به تبعیت از موقعیت جغرافیایی آن، سازوکار لازم را برای وقوع رویدادهای گردوغباری در بسیاری از ایام سال فراهم کرده است. پدیده ی مذکور طی سال های اخیر با شدت و فراونی وقوع، مناطق عمده ای از ایران (به خصوص بخش های غربی و جنوب غربی) را متاثر کرده که به لحاظ اقلیمی و زیست محیطی، مطالعه و مدیریت کاهش آثار آن در اولویت است. در این پژوهش نیز رویداد گردوغباری که در آبان 1396 اتفاق افتاد، با استفاده از شاخص های مبتنی بر سنجش از دور چند زمانی terra/modis، تحلیل های همدیدی مبتنی بر برونداد پایگاه ecmwf و پارامتر‌های هواسپهر از پایگاه ncep/ncar بررسی شد. بنابراین، بر حسب ویژگی های انعکاس و جذب رویداد غباری مذکور، محدوده ی غبار حاصله و شدت آن به گونه ی دقیق استخراج و درجه ی شدت آنها برآورد شد. سپس مسیر حرکت آن به وسیله ی داده های چند زمانی terra/modis مشخص شد. نتایج حاصل از بررسی ماهواره ای، بیانگر توافق زیاد با پایش شرایط هواشناسی حاکم در زمان وقوع گردوغبار است. همچنین نتایج نشان داد که شرایط جوی حاکم بر لایه ی ‌مرزی هواسپهر، در ایجاد تلاطم و انتقال گردوغبار از بیابان های شمال عربستان، شرق و جنوب سوریه، و غرب و جنوب عراق به جنوب غرب ایران نقش مهم و انکارناپذیری دارد؛ به گونه ای که در رویداد مورد مطالعه، شرایط هواسپهری ناپایدار همچون قرارگیری ناوه ای بسیار عمیق، چرخند قوی همراه با تاوایی مثبت قابل ‌توجه در محور ناوه و ناپایداری و صعود هوا، زمینه را برای ایجاد شرایطی ناآرام و متلاطم بر فراز نواحی بیابانی کشورهای عربی همجوار با غرب ایران، فراهم و شرایط بسیار مساعدی برای برداشت، حمل و انتقال آن به نواحی غرب و جنوب غرب ایران مهیا کرده است.