ارزیابی سناریوهای تغییر بهینه‌ی کاربری اراضی و تاثیر آن بر پارامترهای هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دینور)

تغییرات کاربری اراضی یک حوضه در طول زمان، بر بسیاری از فرآیندهای فرسایش خاک و تولید رسوب اثر می گذارد و باعث از بین رفتن کیفیت و حاصل خیزی خاک می شود. از سوی دیگر، با افزایش تولید رسوب و تجمع آن در مخزن سدها به کاهش عمر مفید آنها می انجامد. هدف از این مطالعه، بررسی اثراتی است که اجرای سناریو تغییر کاربری اراضی در میزان رواناب و رسوب خروجی از حوضه اعمال می کند. شبیه سازی رواناب و رسوب با توجه به سناریوی تعریف شده برای حوزه ی آبخیز مورد بررسی، با استفاده از مدل swat براساس شاخص های آماری صورت گرفت. شاخص های ضریب تبیین و نش ــ ساتکلیف در مرحله ی واسنجی، به ترتیب 0.55 و 0.60 و در مرحله ی اعتبارسنجی 0.58 و 0.62 به دست آمد که بیانگر کارایی مدل در این حوزه است. سناریوی ارائه شده، در جهت بهبود وضعیت پوشش حوضه بوده است؛ به این صورت که در اراضی فاقد پوشش حوضه ـ که طی دوره­ی آماری وسعت آن به مرور بیشتر شده مخلوطی از درختان همیشه سبز و خزان کننده با تراکم متوسط کشت شود. پس از بررسی نتایج حاصل از این سناریو و مقایسه­ی رواناب و رسوب شبیه سازی شده، مشاهده شد که این تغییر کاربری به ویژه در نقاط اوج به کاهش رواناب و رسوب و در پی آن کاهش تخریب منجر شده­؛ بدین صورت که رسوب معلق تولید شده به میزان 52 درصد و رواناب به میزان حدود 32 درصد کاهش یافته است.