مقایسه مدل های WEPP و هیدروفیزیکی برای برآورد میزان فرسایش خاک و تولید رسوب (مطالعه موردی: حوضه ی آبخیز چرداول)

حوضه ی آبخیز چرداول با مساحت 993 کیلومترمربع و متوسط ارتفاع 1351 متر، در شمال استان ایلام واقع ‌شده است. در این تحقیق، از دو مدل وپ و هیدروفیزیکی برای تخمین میزان فرسایش خاک و رسوب در حوضه ی چرداول استفاده شد. اطلاعات موردنیاز برای اجرای مدل وپ در شش سطح وارد شد که شامل فایل خاک، اقلیم، مدیریت، شیب، آبراهه و مخزن است. بر این اساس، اطلاعات موردنیاز برای ساخت فایل‌های خاک و مدیریت استخراج شد. در فایل خاک اطلاعاتی مانند بافت، ظرفیت تبادل کاتیونی، ماده آلی، مقدار سنگریزه، جریان هیدرولیکی موثر و تنش برشی بحرانی وارد شد. در فایل مدیریت نیز اطلاعاتی مانند کاربری اراضی، اعمال مدیریتی انجام‌شده، خصوصیات پوشش گیاهی، خصوصیات فیزیوگرافی و فنولوژیکی گیاهان غالب وارد شد. پس از ساخت کلیه ی فایل‌های موردنیاز، مدل وپ از طریق نرم‌افزار ژئو وپ اجرا شد. در این نرم‌افزار میزان فرسایش و رسوب به سه روش دامنه، حوضه ی آبخیز و مسیر جریان برآورد گردید که بر مینای آن میزان رسوب سالانه در حوضه ی رودخانه ی چرداول به ترتیب 7.64، 6.01 و 11.87 تن در هکتار است. بر این اساس، دو روش دامنه و مسیر جریان با 7.64 و 11.87 تن در هکتار در سال، به عدد مشاهده‌ای 10.5 نزدیک‌تر و برای برآورد میزان فرسایش و رسوب در منطقه ی مورد مطالعه مناسب می‌باشد. در مدل هیدروفیزیکی، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و یافته‌های تحقیق برای بررسی توان رسوب‌دهی و فرسایش خاک در حوضه ی چرداول، نشان دادکه میزان تولید رسوب 8.066 تن در هکتار است. نتایج به‌دست‌آمده در روش هیدروفیزیکی، با احتساب r^2 نتایج بهتری نسبت به r به دست آورد و مقایسه ی روش هیدروفیزیکی با احتسابr^2 ، ضریب همبستگی بیشتری نسبت به r در مقایسه با آمار رسوب سنجی ایستگاه هیدرومتری چرداول نشان داد. در نهایت، نتایج به‌دست‌آمده از برآورد میزان فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه ی آبخیز چرداول نشان داد که مدل wepp در برآورد میزان فرسایش خاک و تولید رسوب دقت بیشتری دارد. در این مدل، روش مسیر جریان برای برآورد میزان فرسایش خاک و تولید رسوب به عدد مشاهده‌ای در ایستگاه هیدرومتری نزدیک است.