شاخص های توزیع اندازه خاکدانه متاثر از نوع و مدیریت های مختلف بقایای گیاهی در شرایط مزرعه‌ای

توزیع اندازه ذرات ثانویه (خاکدانه ها)، یکی از مهمترین ویژگی های فیزیکی خاک است که در مباحث زیست محیطی فرسایش قابل توجه قرار می گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر نوع و مدیریت مختلف بقایای گیاهی بر شاخص های توزیع اندازه خاکدانه ها در دو حالت تر و خشک انجام شد. به این منظور، آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول، نوع بقایا شامل کاه و کلش جو و بقایای یونجه و عامل دوم، مدیریت های مختلف شامل مخلوط یک درصد بقایا با خاک، مخلوط نیم درصد بقایا با خاک، سوزاندن بقایا، باقی گذاشتن بقایا در سطح خاک و فقدان کاربرد بقایا (شاهد) بود. پس از گذشت 9 ماه، شاخص های توزیع اندازه خاکدانه ها شامل میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (mwd) و میانگین هندسی قطر خاکدانه ها (gmd) هر یک در دو حالت تر و خشک، همچنین درصد خاکدانه های پایدار در آب (wsa) و خاکدانه های پایدار در حالت خشک (dsa) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مخلوط کردن یک درصد کاه و کلش جو با خاک، در بهبود وضعیت توزیع اندازه خاکدانه ها بیشترین نقش را دارد؛ به نحوی که در اثر اعمال این تیمار، مقدار شاخص های mwd و gmd در حالت تر به ترتیب 87 و 68/6 درصد و در حالت خشک به ترتیب 33/6 و 21 درصد، همچنین مقدار wsa و dsa به ترتیب 86/4 و 23/7 درصد نسبت به تیمار شاهد بهبود یافت. در مقابل، سوزاندن بقایا در اغلب موارد مقدار شاخص های مورد مطالعه را نسبت به تیمار شاهد کاهش داد. یافته های این پژوهش، اهمیت رعایت مدیریت صحیح بقایای گیاهی را در اراضی کشاورزی نشان می دهد.