بهبود عملکرد و خصوصیات تکنولوژیکی چغندرقند با هیدروپرایمینگ بذر و محلول‌پاشی هیومیک‌اسید در شرایط تاخیر کاشت

هدف: ازآنجاکه ممکن است کاشت چغندرقند به‌دلایلی مانند بارندگی و یا اختصاص آب در اوایل فصل رشد به دیگر محصولات زراعی بهتاخیر تاخیر بیفتد، این پژوهش مزرعه‌ای به بررسی امکان جبران عوارضتاخیر تاخیر کاشت چغندرقند با هیدروپرایمینگ بذر و محلول‎پاشی هیومیک‌اسید بر عملکرد و برخی صفات تکنولوژیکی آن پرداخته است.روش پژوهش: پژوهش در سال زراعی 1400 در اسدآباد در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل اجرا شد. تاریخ های کشت پنجم و 19 فروردین‌ماه، دوم و 16 اردیبهشت‌ماه در کرت‎های اصلی و پرایمینگ بذر (در دو سطح هیدروپرایمینگ و پرایم‌نشده) و محلول‌پاشی هیومیک‌اسید (اسپری آب و محلول‌پاشی 6 گرم در لیتر هیومیک‌اسید) به‌صورت فاکتوریل در کرت‎های فرعی قرار گرفتند. برای تیمار هیدروپرایمینگ، بذور به‌مدت 28 ساعت در دمای 22 درجه سانتی‌گراد در آب خیسانیده شدند و پس از برگشت به رطوبت اولیه کشت شدند.یافته‌ها: ترکیب هیدروپرایمینگ و محلول‎پاشی هیومیک‌اسید تا تاریخ کاشت سوم سبب جبرانتاخیر تاخیر کشت  بر عملکرد ریشه شد. کم‌ترین مقادیر سدیم و پتاسیم ریشه به‌ترتیب در تاریخ‌های چهارم و دوم کاشت بدون توجه به تیمارهای هیدروپرایمینگ و محلول‌پاشی هیومیک‌اسید مشاهده شد. در تاریخ کاشت اول محلول‌پاشی هیومیک‌اسید به تنهایی سبب شد بیش‌ترین سدیم در ریشه مشاهده شود (45/5 میلی‌اکی‌والان در 100 گرم) درحالی‌که در همین تاریخ کاشت، کم‌ترین پتاسیم ریشه از محلول‌پاشی هیومیک‌اسید و هیدروپرایمینگ بذر به‌دست آمد (4/2 میلی‌اکی‌والان در صد گرم). بیش‌ترین آلکالیته در تاریخ کاشت اول با محلول‌پاشی هیومیک‌اسید با نسبت 38/4 مشاهده شد، در تاریخ کاشت چهارم نیز آلکالیته با محلول‌پاشی هیومیک‌اسید افزایش معنی‌داری نشان داد. کم‌ترین نیتروژن آمینه در تاریخ دوم کاشت با انجام هیدروپرایمینگ بذر ملاحظه شد. کاربرد همزمان هیدروپرایمینگ و هیومیک‌اسید درصد قند سفید را در تاریخ های اول، دوم و چهارم به‌ترتیب 6/6، 9/4 و 6/8 درصد افزایش داد و بیش‌ترین عملکرد قند سفید در دو تاریخ اول و دوم کاشت به‌ترتیب 15054 و 15895 کیلوگرم در هکتار با محلول‎پاشی هیومیک‌اسید به‌دست آمد. هم‌چنین محلول‌پاشی هیومیک‌اسید در تاریخ کاشت اول سبب کاهش 24 درصدی میزان قند ملاس نسبت به اسپری آب گردید.نتیجه گیری: براساس نتایج کاربرد همزمان هیدروپرایمینگ بذر و محلول‌پاشی هیومیک‌اسید در تمام تاریخ‎های کشت سودمند است، اما در صورتتاخیر تاخیر زیاد در تاریخ کشت، هیدروپرایمینگ بذر سودمندی بیش‌تری در مقایسه با محلول‌پاشی هیومیک‌اسید دارد.

enhancing the yield and technological traits of sugar beet through seed hydropriming and foliar application of humic acid in late planting conditions

objective: considering that sugar beet planting can be delayed by factors such as excessive rainfall or the prioritization of water allocation to other crops early in the growing season, this field study evaluated the potential to mitigate the negative impacts of delayed planting on the yield and key technological traits of sugar beet by employing seed hydropriming and foliar application of humic acid.methods: this research was conducted in the cropping year 2021 in asadabad, using a randomized complete block design with three replications in the form of a split-plot factorial arrangement. the planting dates of march 25th, april 8th, 22nd, and may 6th, were assigned to the main plots, and seed priming (hydropriming and non-primed) and foliar application of humic acid (water spray and six g.l-1 of humic acid) were arranged in a factorial design within the sub-plots. for the hydropriming treatment, seeds were soaked in water at 22 °c for 28 hours and then sown after returning to their initial moisture content.results: the combination of seed hydropriming and foliar application of humic acid compensated for the delayed planting effects on root yield until the third planting date. the lowest sodium and potassium contents in the roots were observed in the fourth and second planting dates, respectively, regardless of the hydropriming and humic acid foliar application treatments. the first planting date revealed that foliar application of humic acid singularly led to the maximum sodium accumulation in roots (5.45 meq.100 g-1). conversely, the minimum potassium content in roots was found in the same planting date when both humic acid foliar application and seed hydropriming were employed (4.2 meq.100 g-1). the highest alkalinity was observed in the first planting date following humic acid foliar application, with a ratio of 4.38. furthermore, a significant increase in alkalinity was observed in the fourth planting date with humic acid foliar application. the lowest amino nitrogen content was observed on the second planting date with hydropriming. simultaneous application of hydropriming and humic acid increased white sugar content by 6.6, 9.4, and 6.8 percent on the first, second, and fourth planting dates, respectively. the highest white sugar yield was obtained on the first and second planting dates, with 15,054 and 15,895 kg.ha-1, respectively, using humic acid. humic acid reduced molasses sugar content by 24 percent compared to water spray on the first planting date.conclusion: based on the results, the simultaneous application of seed hydropriming and humic acid foliar application was beneficial in all planting dates. however, in case of a significant delay in planting date, seed hydropriming was more beneficial compared to humic acid foliar application.