تاثیر میزان بذر بر عملکرد کمی و کیفی علوفه در نظام‌های کشت مخلوط شبدر ایرانی (trifolium resupinatum) و شبدر لاکی (t. incarnatum)

هدف: این مطالعه با هدف بررسی امکان افزایش عملکرد و کیفیت علوفه شبدر با تغییر میزان بذر مصرفی در نظام‌های کشت خالص و مخلوط شبدر ایرانی و شبدر لاکی انجام شد.روش پژوهش: این پژوهش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج طی سال‌های زراعی 1400-1399 و 1401-1400 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل پنج نظام کشت (تک‌کشتی شبدر ایرانی، تک‌کشتی شبدر لاکی و کشت مخلوط این دو گونه در نسبت‌های 25 درصد+ 75 درصد، 50 درصد+ 50 درصد و 75 درصد+ 25 درصد) و دو میزان بذر مصرفی (20 و 25 کیلوگرم بذر در هکتار) بودند. صفات موردبررسی شامل عملکرد علوفه خشک، ارتفاع بوته و 10 ویژگی مرتبط با ارزش غذایی علوفه بودند.یافته‌ها: نتایج نشان داد که عملکرد و کیفیت علوفه شبدر به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر نظام کشت و میزان بذر مصرفی قرار گرفتند. به‌طور کلی نظام‌های کشت خالص و میزان بذر مصرفی 25 کیلوگرم در هکتار از نظر عملکرد کمی برتری داشتند، درحالی‌که نظام‌های کشت مخلوط و میزان بذر مصرفی 20 کیلوگرم در هکتار از کیفیت علوفه بالاتری برخوردار بودند. بیش‌ترین عملکرد علوفه خشک در نظام‌های کشت خالص شبدر لاکی با میزان بذر مصرفی 25 و 20 کیلوگرم در هکتار و کشت خالص شبدر ایرانی با میزان بذر مصرفی 25 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. نظام کشت مخلوط 50 درصد شبدر ایرانی+ 50 درصد شبدر لاکی در قیاس با نظام‌های تک‌کشتی باعث افزایش معنی‌دار ارزش نسبی تغذیه‌ای علوفه شد و میزان بذر مصرفی 20 کیلوگرم در هکتار با ارزش تغذیه‌ای 162 درصدی، برتری این نظام کشت را بهبود بخشید. نظام‌های تک‌کشتی شبدر لاکی در هر دو میزان بذر مصرفی و تک‌کشتی شبدر ایرانی در میزان بذر مصرفی 25 کیلوگرم در هکتار از نظر عملکرد علوفه خشک کل در گروه آماری برتر قرار گرفتند.نتیجه‌گیری: کشت خالص شبدر لاکی با میزان بذر مصرفی 25 کیلوگرم در هکتار از نظر عملکرد کمی برتری داشت، درحالی‌که کشت مخلوط 50 درصد شبدر ایرانی+ 50 درصد شبدر لاکی با میزان بذر مصرفی 20 کیلوگرم در هکتار از کیفیت علوفه بالاتری برخوردار بود. در شرایط فعلی که کیفیت علوفه هیچ نقشی در تعیین قیمت خرید آن ندارد، کاشت خالص شبدر لاکی برای کشاورزان سودمندتر خواهد بود. با این‌حال، کشت مخلوط 50 درصد شبدر ایرانی+ 50 درصد شبدر لاکی برای کشاورز-دامداران می‌تواند در افزایش تولید محصولات لبنی راه‌گشا باشد.

effect of seeding rate on the quantitative and qualitative performance of forage in intercropping systems of persian clover (trifolium resupinatum) and crimson clover (t. incarnatum)

objective: this study was conducted to investigate the possibility of increasing the clover forage yield and quality by changing the seeding rate in monoculture and intercropping systems of persian clover and crimson clover. methods: this research was conducted in a factorial arrangement using a randomized complete block statistical design with three replications at the seed and plant improvement institute in karaj, iran, during the cropping seasons 2021-22 and 2022-23. experimental treatments involved five cropping systems (persian clover monoculture, crimson clover monoculture, and different intercropping systems of these two species: 25% persian clover+ 75% crimson clover, 50% persian clover+ 50% crimson clover, and 75% persian clover+ 25% crimson clover). two seeding rates, 20 and 25 kg ha-1, were also examined. the evaluated traits comprised dry forage yield, plant height, and ten characteristics related to the nutritional value of the forage. results: the results showed that forage yield and quality of clover were significantly affected by cropping system and seeding rate. in general, monoculture systems and seeding rate of 25 kg ha-1 had higher quantitative yield, whereas intercropping systems and seeding rate of 20 kg ha-1 had higher forage quality. the highest dry forage yield was obtained in the monoculture cropping systems of crimson clover with seeding rates of 25 and 20 kg ha-1, and in the monoculture cropping system of persian clover with a seeding rate of 25 kg ha-1, producing 4.24, 3.93, and 3.73 tons of dry matter per hectare, respectively. the intercropping system of 50% persian clover+ 50% crimson clover significantly increased the relative feed value of forage compared to monoculture systems, and the seeding rate of 20 kg ha-1 with a feed value of 162% improved the superiority of this cropping system. monoculture of crimson clover at both seeding rates and monoculture of persian clover at the seeding rate of 25 kg ha-1 were in the superior statistical group in terms of total dry forage yield.conclusion: monoculture of crimson clover with a seeding rate of 25 kg ha-1 had higher quantitative yield, whereas intercropping of 50% persian clover+ 50% crimson clover with a seeding rate of 20 kg ha-1 had higher forage quality. in the current conditions where forage quality plays no role in determining its purchase price, monoculture of crimson clover would be more profitable for farmers. however, intercropping of 50% persian clover+ 50% crimson clover could be beneficial for farmer-livestock producers in enhancing dairy production.