ارزیابی تاثیر شیوه‌های مختلف کاشت و برداشت بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیکی، عملکردی و بازدهی اقتصادی گیاه دارویی- صنعتی موسیر (allium hirtifolium boiss.) در استان لرستان

هدف: باتوجه به اهمیت گیاه دارویی-صنعتی موسیر این پژوهش با هدف بررسی روش های مختلف کاشت و برداشت بر خصوصیات کمی و کیفی این گیاه در استان لرستان انجام شد.روش پژوهش: آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی طی سه سال (1399-1396) در شهرستان الیگودرز صورت گرفت. روش های کاشت دستی و ماشینی و فواصل کاشت 10 و 15 سانتی‌متری بررسی شد. همچنین عملکرد اقتصادی روش‌های مختلف ارزیابی گردید.یافته ها: نتایج نشان داد، صفت عرض برگ در تیمارهای موردبررسی اختلاف معنی‌داری با هم نداشت اما ارتفاع گیاه اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد با هم دارند. مقایسه میانگین نشان داد عملکرد ماده تر و خشک در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری باهم دارند. بیش‌ترین عملکرد ماده تر (847گرم در مترمربع) در سال دوم و روش ماشینی و کم‌ترین (636 گرم در مترمربع) در سال سوم، در روش دستی به‌دست آمد. عملکرد ماده خشک در فواصل کاشت 10 و 15 سانتی‌متری به‌ترتیب 185.633 و 178.611 گرم در مترمربع و در روش‌های کاشت ماشینی و دستی به‌ترتیب 199.91 و 164.33 گرم در مترمربع به‌دست آمد. نتایج ارزیابی اقتصادی نشان داد متوسط هزینه‌ها در روش کشت ماشینی 19 درصد کم‌تر از روش دستی استنتیجه گیری: نتایج کلی نشان از افزایش درآمد و کاهش هزینه های کاشت و برداشت موسیر در روش ماشینی بود. همچنین کاشت و برداشت ماشینی موسیر در مقایسه با کاشت و برداشت دستی این گیاه، از سرعت بسیار بالایی برخوردار بود.

evaluation of different methods of planting and harvesting on some morphological, functional, and economic performance of the medicinal-industrial mosir plant (allium hirtifolium boiss.) in lorestan province

objective: considering the importance of mosir as a medicinal-industrial plant, this research was conducted to investigate the different planting and harvesting methods’ effect on the plant’s quantitative and qualitative characteristics in the lorestan province.methods: the experiment was conducted in the form of a completely randomized block design for three years (2017-2020) in the aligudarz county. the methods of manual and machine planting, and planting distance of 10 and 15 cm were investigated. additionlly, the economic performance of the different methods was evaluated.results: the resulted demonstrated no significant difference in leaf width among the studied treatments, but displayed a significant difference in plant height at the level of 1%. the mean comparison showed that the wet and dry yield in different treatmenst had significant differences. the highest yield (847g/m2) was obtained in the second year with the machine method and the lowest yield (636g/m2) was obtained in the third year with manual planting. the dry matter yield was achieved at a planting distance of 10cm (185.633 g/m2) and a planting distance of 15cm (178.611g/m2) and the dry matter yield was obatiend in the machine planting method (199.91g/m2) and the manual planting method (164.33g/m2).the economic evaluation of the results indicated that the average costs are 19% lower in the machine cultivation method compared to the manual planting method.    conclusion: the overall results highlighted income increase and cost reduction in the planting and harvesting of mosir with the machine method. moreover, the mechanized planting and harvesting of mosir was executed much faster compared to the manual planting and harvesting of this plant.