ارزیابی پاسخ ژنوتیپ‌های سویا به تنش کم‌آبی از نظر ویژگی‌های زراعی و عملکرد دانه

هدف: انتخاب ارقام سویا که در شرایط کم آبی از عملکرد دانه بالاتری برخوردار باشند، میزان خسارت به تولید کنندگان سویا را کاهش می دهد.روش پژوهش: پاسخ ژنوتیپ های سویا به تنش کم آبی از نظر ویژگی های زراعی و عملکرد دانه در کرج طی دو سال بررسی شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که آبیاری در سه سطح (مطلوب، تنش متوسط و شدید) به ترتیب بر اساس 50، 100 و 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a به عنوان عامل اصلی و 10 ژنوتیپ سویا به عنوان عامل فرعی بودند.یافته ها: نتایج نشان داد که تنش متوسط و شدید سبب کاهش تعداد گره و فاصله میان گره در مقایسه با آبیاری مطلوب شد. در آبیاری مطلوب، رقم زودرس صبا با بالاترین تعداد دانه در واحد سطح، بیش‌ترین عملکرد دانه (2585 کیلوگرم در هکتار) را داشت. ژنوتیپ های زودرس در آبیاری مطلوب بالاترین عملکرد دانه را داشتند و با افزایش شدت تنش از عملکرد دانه آن‌ها به طور قابل توجهی کاسته شد. عملکرد دانه رقم صبا در تنش متوسط و شدید به ترتیب 32 و 59 درصد در مقایسه با آبیاری مطلوب کاهش یافت. در شرایط تنش، ژنوتیپ های دیررس عملکرد دانه بیش‌تری داشتند و تنش کم آبی سبب کاهش جزئی عملکرد دانه آن‌ها شد. در تنش متوسط و شدید لاین دیررس a3935× williams بالاترین عملکرد دانه و عملکرد پروتئین دانه را داشت.نتیجه گیری: در آبیاری مطلوب، رقم صبا و در شرایط تنش (متوسط و شدید) لاین a3935×williams در کرج و اقلیم های مشابه (معتدل سرد) قابل توصیه است.

evaluation of soybean genotypes response to water deficit stress in terms of agronomic characteristics and grain yield

objective: selection of soybean cultivars that have a higher grain yield under water deficit conditions, reduces the damage to soybean producers.methods: the response of soybean genotypes to water deficit stress was investigated in terms of agricultural characteristics and grain yield in karaj (iran), during two years. the experiment was carried out as a split plot based on randomized complete block design in three replications, with three irrigation levels (control, mild stress, and severe stress)  based on 50, 100, and 150 mm evaporation from a  class a evaporation pan as the main plot and 10 soybean genotypes as the sub-plot.results: the results showed that mild and severe stress caused the node number and inter-node to decrease in comparison with control irrigation. under control irrigation, the highest grain yield (2585 kg/ha) was obtained from the early-maturing saba cultivar, with the highest seed number per unit area. the early-maturing genotypes had the highest grain yield under control irrigation, and their grain yield decreased significantly with increasing stress intensity. the grain yield of the saba cultivar reduced under mild and severe stress by 32 and 59% compared to control irrigation, respectively. under stress conditions, the late-maturing genotypes had the highest grain yield and water deficit stress caused a slight decrease in their grain yield. under mild and severe stress, the late-maturing williams×a3935 line had the highest grain yield and protein yield, respectively.conclusion: under control irrigation, the saba cultivar, and under stress conditions (mild and severe) the williams×a3935 line is recommended in karaj and similar climates (moderately cold region).