ارزیابی اثر تنش خشکی بر ویژگی های ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ های گلرنگ (.carthamus tinctorius l)

هدف: این پژوهش به‌منظور تاثیر رژیم های آبیاری بر صفات مورفولوژیک ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ‌های گلرنگ انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش با استفاده از لوله‌های پلیکا (پی وی سی) در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 99-1398 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای موردبررسی شامل رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری کامل (شاهد) و تنش خشکی (به ترتیب آبیاری پس از تخلیه 40 و 80 درصد رطوبت قابل استفاده در خاک) و ژنوتیپ های مختلف گلرنگ شامل توده های محلی ورامین، همند (آبسرد)، ژنوتیپ قزاقستانی و ارقام امیر، گلدشت و پرنیان بودند.یافته ها: نتایج نشان داد در شرایط تنش خشکی، طول و قطر ریشه به ترتیب به میزان 28.6 و 13.6 درصد افزایش و صفات وزن خشک ریشه، محتوای نسبی آب برگ، تعداد غوزه، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه در واحد آزمایشی به ترتیب 23.6، 15.2، 25.4، 63.3 و 74.9 درصد کاهش یافت. در شرایط آبیاری کامل، رقم امیر با برخورداری از سیستم ریشه ای مناسب (وزن خشک ریشه 7.7 گرم و طول ریشه 71 سانتی متر) و حداکثر تعداد دانه از بیش‌ترین عملکرد دانه در واحد آزمایشی (5.03 گرم در بوته) برخوردار بود. رقم امیر در شرایط تنش خشکی با گل دهی زودهنگام، وزن خشک و طول ریشه زیاد، برخورداری از بیش‌ترین فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز، بیش‌ترین عملکرد دانه در واحد آزمایشی (1.67 گرم در بوته) را دارا بود.نتیجه گیری: به طور کلی، رقم امیر به‌دلیل برخورداری از سیستم ریشه ای مناسب و ویژگی های برتر زراعی، عملکرد دانه بیش‌تری داشت و ژنوتیپ برتر بود.

investigate the effect of drought stress on root and shoot characteristics of safflower genotypes (carthamus tinctorius l.)

objective: this research was carried out in order to investigate the effect of irrigation regimes on morphological traits of root and shoot of safflower genotypes.methods: a field experiment has been conducted via polyvinyl chloride (pvc) pipes at research field of seed and plant improvement institute in karaj, during 2019-2020. a factorial experiment has been laid out in a randomized complete block design with three replications. this study deals with six genotypes of safflower (varamin landrace, hamand landrace, kazakhstan genotype and amir, goldasht and pernian cultivars) in two irrigation regimes, including full irrigation (control) and drought stress (irrigation after depletion of 40% and 80% of soil available moisture respectively) treatments.results: the results showed that under drought stress conditions, root length and root diameter have increased by 28.6% and 13.6%, respectively and root dry weight, leaf relative water content (rwc), number of bolls, number of seeds per plant and seed yield per plot and was decreased by 23.6%, 15.2%, 25.4%, 63.3%, and 74.9%, respectively. under full irrigation conditions, amir with suitable root system (root dry weight 7.7 g and root length 71 cm) and maximum number of seeds had the highest seed yield (5.03 g per plot). in addition, under drought stress conditions, amir cultivar had early flowering, maximum root dry weight and length, highest activity of catalase and peroxidase enzymes, and the highest seed yield per plot (1.67 g).conclusion: generally, amir cultivar had more seed yield due to having a suitable root system and superior agronomic characteristics and was selected as the superior genotype.