اثر تنش کم آبی بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی انار رقم واندرفول

تنش خشکی یکی از عوامل محدودکننده کشاورزی در بسیاری از مناطق دنیا به‌ویژه ایران است. درک مکانیسم اثر تنش خشکی بر واکنش های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ ها، برای انتخاب و اصلاح ژنوتیپ های سازگار با شرایط ایران بسیار مفید می باشد. بدین منظور، پژوهش حاضر در سال های 98-1397 در پژوهشکده بیوتکنولوژی دانشگاه شیراز با هدف بررسی تاثیر تنش خشکی بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نهال‌های دوساله انار رقم واندرفول در شرایط گلخانه انجام شد. آبیاری در چهار سطح  100 درصد (شاهد)، 75 درصد، 55 درصد و 35 درصد ظرفیت زراعی به‌مدت 50 روز انجام شد. آزمایش بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی باعث افزایش میزان کاروتنویید، فلاونویید، مالون‌دی‌آلدهید‏ و پرولین شد. محتوای نسبی آب برگ، ثبات غشای سلول و میزان آنتوسیانین تحت تنش کم‌آبی کاهش یافت، اما در میزان کلروفیل کل و گلیسین بتائین بین سطوح مختلف آبیاری تفاوت معنی‌دار ایجاد نشد. میزان پراکسید هیدروژن (81 درصد) و هم‌چنین فعالیت آنزیم های آنتی‌اکسیدانی سوپراکسیداز دیسموتاز (480 درصد)، کاتالاز (96 درصد) و آسکوربات پراکسیداز (153 درصد) در تیمار 35 درصد در مقایسه با شاهد افزایش معنی داری نشان دادند. با توجه به نتایج این پژوهش به‌ویژه افزایش میزان پرولین و آنزیم های آنتی اکسیدانی در اثر تیمارهای کم آبی، مکانیسم های تحمل به خشکی در انار رقم واندرفول می تواند در ارتباط با تنظیم اسمزی فعال و هم‌چنین سیستم فعال آنتی اکسیدانی آنزیمی و غیرآنزیمی در این رقم باشد.

the effect of water stress on some physiological and biochemical indices of pomegranate cv. ‘wonderful’

drought stress is one of the limiting factors of agriculture in many parts of the world, especially iran. understanding the mechanism behind drought stress’ effect on physiological and biochemical processes of genotypes is very useful for selecting and breeding genotypes compatible with iranian conditions. for this purpose, the present study has been conducted in 2018-2019 in the biotechnology research institute of shiraz university to investigate the effect of drought stress on physiological and biochemical characteristics of both years’ old pomegranate seedlings of wonderful cultivar in greenhouse conditions. irrigation has been carried out at four levels of 100% (control), 75%, 55%, and 35% of field capacity for 50 days. the experiment is based on a completely randomized design with three replications. the results show that drought stress has significantly increased carotenoids, flavonoids, malondialdehyde, and proline. the relative leaf water content, cell membrane stability and anthocyanins has decreased, though there has been no significant difference in chlorophyll and glycine betaine levels between drought treatments. also, the hydrogen peroxide (81%) and activity of superoxide dismutase (480%), catalase (96%), and ascorbate peroxidase (96%) in 35% of field capacity significantly has increased. according to the results of this study, especially the increase in proline and antioxidant enzymes under drought stress, tolerance mechanisms in pomegranate cultivar wonderful can be associated with active osmotic regulation and active enzymatic antioxidant system.