پاسخ جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه شیرین‌بیان به خراش‌دهی شیمیایی و سطوح جیبرلیک‌اسید

زیستگاه‌های طبیعی شیرین‌بیان به‌طور چشم‌گیری کاهش یافته در حالی‌که تقاضا برای آن در حال افزایش است. بذرهای شیرین‌بیان به‌دلیل خواب ثانویه تحمیل‌شده توسط پوسته سخت دانه سرعت جوانه‌زنی پایینی را نشان می‌دهند. در این مطالعه که در بهار 1400 در دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد، اثر متقابل خراش‌دهی با سولفوریک‌اسید (97-95 درصد به‌مدت 60 دقیقه) با غلظت‌های جیبرلیک‌اسید (صفر، 100، 250، 500 و 1000 میلی‌گرم در لیتر) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با وجود این‌که در بذور خراش‌دهی شده تفاوتی در جوانه‌زنی بین سطوح جیبرلیک‌اسید ملاحظه نشد، تیمار با غلظت 250 میلی‌گرم در لیتر جیبرلیک‌اسید در شرایط عدم خراش‌دهی جوانه‌زنی را 36 درصد نسبت به شاهد بهبود داد. در مقابل، با افزایش غلظت جیبرلیک‌اسید طول گیاهچه، ارتفاع ساقه، تعداد برگ، تعداد برگ مرکب، سطح برگ، وزن تر و خشک ساقه و ریشه افزایش و شاخص کلروفیل (spad) کاهش یافت. در نتیجه، خراش‌دهی شیمیایی و تیمار با جیبرلیک‌اسید 1000 میلی‌گرم در لیتر می‌تواند به‌طور موثری سرعت و یکنواختی جوانه‌زنی و هم‌چنین رشد اولیه گیاه شیرین‌بیان را افزایش دهد.

response of seed germination and seedling growth of licorice to chemical scarification and gibberellic acid levels

natural habitats of licorice have decreased dramatically while the demand for this plant rises. licorice seeds exhibit a low germination rate due to secondary dormancy imposed by the hard seed coat. in this study, conducted in the spring of 2021 at shahid bahonar university of kerman, iran, the interaction effect of sulfuric acid (95-97%, 60 min) scarification with gibberellic acid (ga) concentrations (0, 100, 250, 500, and 1000 mgl-1) has been studied in a factorial experiment based on a completely randomized design with four replications. results show that although there has been no difference in germination between ga levels for scarified seeds, ga at 250 mg l-1 improves germination by 36%, compared to the control in non-chemically scarified ones. in contrast, increasing in ga concentrations increased seedling length, plant height, number of leaves and compound leaves, leaf area, fresh and dry weight of shoot and root, while decreased chlorophyll index (spad). as a result, chemical scarification, application of ga at 1000 mg l-1, and germination at room temperature can effectively increase the germination rate and uniformity as well as early growth of licorice plant.