تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر برخی پاسخ‌های فیزیولوژیک و عملکرد سیاهدانه تحت سطوح مختلف آبیاری

به‌منظور بررسی تاثیر مدیریت تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی تحت سطوح مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه سیاهدانه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در بهار سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان اجرا شد. سطوح آبیاری شامل آبیاری به میزان 100 درصد نیاز آبی گیاه و 70 درصد نیاز آبی گیاه به‌عنوان فاکتور اصلی و سطوح کودی شامل100 درصد کودهای شیمیایی، 80 درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی، 60 درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی، 40 درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی و عدم استفاده از کود به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تحت شرایط آبیاری به میزان 70 درصد نیاز آبی گیاه غلظت پرولین، کربوهیدرات‌های محلول در آب و الکل و پراکسیداسیون لیپیدی افزایش یافت، اما مقادیر سایر پارامترهای فیزیولوژیک موردبررسی و عملکرد دانه کاهش پیدا کرد. تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی اثرات مثبتی بر صفات فیزیولوژیک موردبررسی و عملکرد دانه داشت، به‌طوری‌که بیش‌ترین عملکرد دانه از تیمار تلفیق 60 درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی (798.18 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد که نسبت به تیمار شاهد (بدون کود) 37.22 درصد افزایش نشان داد. با توجه به اثرات مثبت تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی بر پارامترهای فیزیولوژیک و عملکرد دانه، جایگزین‌کردن تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی به جای مصرف صرف کودهای شیمیایی پیشنهاد می‌شود.

effect of bio and chemical fertilizers on some physiological responses and yield of black cumin under different irrigation levels

in order to investigate the effects of integrated management of chemical and biological fertilizers on physiological traits, and grain yield of black cumin (nigella sativa l.) under different irrigation levels, a split-plot experiment has been conducted based on a randomized complete block design with four replications at research farm university of kurdistan in the spring of 2016. two irrigation levels (irrigation at 100% and 70% of the plant water requirement) are randomized on the main plot. five fertilizer levels (including 100% chemical fertilizers, 80% chemical fertilizers + biofertilizers, 60% chemical fertilizers + biofertilizers, 40% chemical fertilizers + biofertilizers, and non-fertilizer application) are randomized on a sub-plot. the results reveal that under irrigation at 70% of the plant water requirement conditions, proline concentration, soluble carbohydrates concentration, and lipid peroxidation have increased, while the values of other studied physiological parameters as well the grain yield have dropped. the combination of biological and chemical fertilizers positively affect the studied physiological traits and grain yield, such that the highest grain yield belongs to the combined treatment of 60% chemical fertilizers + biofertilizers (798.18 kg ha-1), showing an increase of 37.22% compared to the control (without fertilizer). due to the positive effects of combining bio-chemical fertilizers on physiological parameters and grain yield, it is recommended to replace the combination of bio-chemical fertilizers instead of employing only chemical fertilizers.