اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید بر ویژگی‌های بیوشیمیایی و زراعی آویشن (.thymus vulgaris l) در شرایط تنش خشکی

جهت بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید بر ویژگی‌های بیوشیمیایی آویشن، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در منطقه ورامین اجرا شد. عامل اصلی، سطوح آبیاری [60 (نرمال) و 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش خشکی)] و فاکتورهای فرعی نیز محلول‌پاشی سطوح مختلف سالیسیلیک‌اسید [سه سطح شاهد (صفر)، 25 و 50 میلی‌گرم بر لیتر) و جاسمونیک‌اسید [سه سطح شاهد (صفر)، 1 و 2 میلی‌گرم بر لیتر] بود. برهم‌کنش سه‌گانه تنش خشکی× محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید در تمام صفات موردمطالعه در این پژوهش در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بیش‌ترین ارتفاع بوته (38.2 سانتی‌متر)، وزن‌های‌ تر و خشک شاخساره (7112.3 و 1778.7 کیلوگرم در هکتار)، درصد متابولیت‌های ثانویه (اسانس 0.28 و تیمول 60.9 درصد) و غلظت سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید برگ و کم‌ترین فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی آویشن باغی در تیمار آبیاری معمول همراه با محلول‌پاشی 50 و 2 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید مشاهده شد. محلول‌پاشی هم‌زمان سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید در شرایط تنش خشکی، به‌ترتیب با کاهش 70، 85 و 72 درصدی فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی سوپراکسیداز دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز نسبت به شاهد باعث شد که آسیمیلاسیون تولیدی صرف تولید ماده خشک شود. بنابراین استفاده خارجی 50 و 2 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید در شرایط تنش خشکی، در بهبود صفات مرتبط با عملکرد و افزایش تولید گیاه آویشن می‌تواند مدنظر باشد.

impact of foliar application of salicylic acid and jasmonic acid on biochemical and agronomic properties of thymus vulgaris l. under drought stress

to investigate the effect of different levels of foliar applications of salicylic acid and jasmonic acid on biochemical characteristics and yield of thymus vulgaris under drought stress conditions, a split factorial experiment has been performed based on randomized complete design with three replications during cropping seasons of 2019-2020 in varamin region. the main factor include irrigation levels (60 (normal) and 110 mm of evaporation from the evaporation pan (drought stress)), with the sub factors being different levels of foliar application of salicylic acid (three level: control (zero), 25, and 50 mg l-1) and jasmonic acid (three level: control (zero), one, and two mg l-1). the effect of irrigation× foliar application treatments has been significant for all studied traits at 1%. the highest plant height (38.2 cm), wet and dry weights (7112.3 and 1778.7 kg h-1), percentage of secondary metabolites (essential oil 0.28 and thymol 60.9%), and concentrations of salicylic and jasmonic acid of leaves and the lowest activity of antioxidant enzymes (sod, cat and gpx) of thyme are observed in normal irrigation with 50 and 2 mg -1 salicylic and jasmonic acid treatment. thus, external use of salicylic and jasmonic acid (50 and 2 mg -1) in drought stress conditions can be considered in improving related traits of yield and increasing the production of thyme.