ارزیابی جوانه‌ زنی گیاه دارویی روغنی چیا تحت شرایط تنش‌ های محیطی

به‌منظور پاسخ گیاه چیا به دما، تنش های غیر زنده (شوری و خشکی) سه آزمایش جداگانه بر مبنای طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در چهار تکرار در سال 1397 انجام شد. دما شامل (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سلسیوس)، شوری (صفر، 50، 100، 150، 200، 250، 300، 350 و 400 میلی مولار) و تنش خشکی (2، 0.0 ، 0.4 ، 0.6 ، 0.8 ، 1/ و 1.2 و 1.4 مگاپاسکال) در نظر گرفته شد. در پاسخ به دما، چیا در دامنه 10 تا 40 درجه سلسیوس قادر به جوانه زنی بود. دمای پایه (tb)، دمای مطلوب جوانه زنی (to) و دمای سقف (tc) به‌ترتیب 6، 28 و 44 درجه سلسیوس پیش بینی شد. در پاسخ به شوری، درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی کاهش و در سطح شوری 400 میلی مولار جوانه زنی کاملاً متوقف شد. شوری مورد نیاز برای کاهش 50 درصد (پارامتر x50) صفات درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی 349 و 236 میلی مولار به‌دست آمد. کاهش 50 درصد صفات درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی در تیمار تنش خشکی در سطح 0.92 و 0.79 مگاپاسکال مشاهده شد با توجه به پارامتر x50 چیا به تنش شوری و خشکی مقاوم می باشد. در شرایط خاک های شور و تنش رطوبتی چیا می‌تواند برای کشت و کار به کشاورزان توصیه شود.

evaluation of germination in chia as a medicinal oil seed plant under environmental stresses

in order to evaluate the response from chia (salvia hispanica l.) to temperature, under abiotic stresses (salinity and drought) three separate experiments was carried out in the laboratory of agricultural sciences and natural resources at university of khuzestan in four replications in 2018. treatments included temperature (5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40 and 45 °c), salinity (0, 50, 100, 150, 200, 250, 300, 350, and 400 mm), and drought stress ( 0.2, 0.4, 0.6, 0.8, 1, 1.2, and 1.4 mpa). in response to temperature, chia proved to be capable of germinating in the range of 10 to 40 °c. the base temperature, optimum temperature, and ceiling temperature were predicted to be 6, 28, and 44°c respectively. germination percentage and germination rate decreased in response to salinity and at salinity of 400 mm, germination was completely inhibited. salinity reduction of 50% in germination percentage and germination rate obtained at salinity 349 and 236 mm. 50% reduction in germination percentage and germination rate was observed at 0.92 and 0.79 mpa of drought stress. according to x50 parameter, chia is resistant to salinity and drought stresses. in conditions of saline soils and drought stress, it can be recommended for cultivation to farmers.