ارزیابی عملکرد کمی و کیفی علوفه حاصل از سری‌های افزایشی یونجه‌حلزونی در مخلوط با سورگوم در شرایط کم‌آبیاری

جبران کمبود آب در بخش کشاورزی نیازمند بهره‌گیری از روش‌های صحیح مدیریت زراعی می‌باشد. هدف از اجرای این آزمایش بررسی اثرهای سطوح کم‌آبیاری براساس نیاز آبی گیاه سورگوم بر صفات کمی و کیفی الگوی کشت مخلوط سورگوم (sorghum bicolor l.) و یونجه‌حلزونی (medicago scutellata l.) بود. این آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 98 97 و 97 96 در کرمانشاه اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح آبیاری 50، 75، 100 و 125 درصد (به‌عنوان کرت‌های اصلی) و نسبت‌های کشت خالص سورگوم، کشت خالص یونجه‌حلزونی، کشت 100 درصد سورگوم توام با سری‌های افزایشی 50، 75 و 100 درصد یونجه‌حلزونی‌ (به‌عنوان کرت‌های فرعی) بود. براساس نتایج آزمایش بیش‌ترین عملکرد علوفه تر و خشک (به‌ترتیب 53578.45 و 13302.68 کیلوگرم در هکتار) در کشت 100 سورگوم+ 100 یونجه‌‌حلزونی و در تیمار 125 درصد نیازآبی حاصل شد که علاوه بر استفاده موثر از زمین (نسبت برابری زمین 1.29)، افزایش 834.82 کیلوگرم در هکتار علوفه تر و 63.36 کیلوگرم علوفه خشک را در مقایسه با کشت خالص سورگوم با نیاز آبی 125 درصد در پی داشت. با کاهش سهم یونجه‌حلزونی در مخلوط، میزان پروتئین 11.05 درصد کاهش یافت. هم‌چنین بیش‌ترین درصد خاکستر خام (11.79 درصد) و ماده خشک قابل هضم علوفه (81.04 درصد) در علوفه در تیمار کشت خالص سورگوم و بیش‌ترین درصد الیاف غیرمحلول در شوینده اسیدی در الگوی کشت خالص یونجه‌حلزونی (30.94 درصد) مشاهده شد. به طورکلی ممکن است که کشت مخلوط سورگوم با یونجه‌حلزونی (تراکم 100:100)، علاوه بر بهبود کمی و کیفی علوفه، افزایش بهره‌وری آب را نیز در پی داشته باشد.

evaluation of quantitative and qualitative yield of forage from additive series of snail medic in intercropping with sorghum under low irrigation condition

compensating water shortage requires the use of proper agricultural management methods. thus, the present experiment aims at investigating different irrigation levels based on water requirement of sorghum (sorghum bicolor l.) on qualitative and quantitative yield of forage produced by combined cropping patterns of sorghum and snail medic (medicago scutellata l.). the experiment is conducted in split plots design based on randomized complete blocks with three replications in two years (2017 2018 and 2018 2019). the treatments include irrigation levels of 50%, 75%, 100%, and 125% (as the main plot) and cropping patterns sole cropping sorghum, sole cropping snail medic, cropping pattern of 100% sorghum with additive series of 50%, 75%, and 100% snail medic (as the subplot). results show that the highest fresh and dry forage yield are obtained in 125% water requirement as well as 100% sorghum and 100% snail medic (with 53578.45 and 13302.68 kg ha 1). in addition to the effective application of land (land equivalent ratio = 1.29), fresh and dry forage yield have increased by 834 and 63.36 kg ha 1, respectively. the analysis of forage quality show that with a decrease in the portion of the snail medic, the percentage of protein has decreased by 11.05%. also, the highest percentage of crude ash and digestible matter have been obtained in the treatment of sorghum sole cropping (11.79% and 81.04%, respectively) and the highest percentage of acid detergent fiber in the treatment of snail medic sole cropping (30.94%). according to the results, it is possible that the use of crop with low water requirements like snail medic in mix cropping system (100:100) increases the quality and quantity of forage, boosting water productivity as well.