تاثیر کم‌آبیاری و روش آبیاری بر بهره‌وری آب، عملکرد و اجزای عملکرد گندم

به منظور بررسی اثر کم‌آبیاری بر ویژگی‌های کمی و کیفی گندم (.triticum aestivum l) رقم مروارید، آزمایشی به صورت طرح کرت های خردشده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با سه تیمار اصلی شامل روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (ts)، آبیاری قطره‌ای نواری زیرسطحی (tss) و آبیاری فارو (f) و سه تیمار فرعی شامل سطوح مختلف آبیاری به صورت کم‌آبیاری با 50 (i1)، کم‌آبیاری با 75 (i2) و آبیاری کامل با 100 (i3) درصد نیاز آبی گیاه در سال زراعی 1395-96 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان اردبیل در منطقه مغان انجام گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بیش‌ترین وزن هزاردانه، شاخص برداشت و تعداد پنجه در واحد سطح به‌ترتیب با 0.05 کیلوگرم، 42 درصد و 448.56 در i3 و میزان پروتئین با 9.56 درصد در i1 به‌دست آمد. هم‌چنین بیش‌ترین عملکرد دانه و بهره‌وری آب به‌ترتیب با 7122.33 کیلوگرم در هکتار و 1.81 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به‌روش آبیاری ts با سطح آبیاری i3 (در بهره‌وری آب، تیمارi3  با i1 اختلاف معنی داری نداشت) بود و کم‌ترین آن‌ها با 2866.67 کیلوگرم در هکتار و 1.05 کیلوگرم بر مترمکعب در روش آبیاری f به‌ترتیب در سطوح آبیاری i1 و i3 به‌دست آمد. بنابر این روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (ts) با تیمارهای سطح کم‌آبیاری 75 درصد نیاز آبی گیاه (i2) و آبیاری کامل 100 درصد نیاز آبی گیاه(i3)  به‌ترتیب در شرایط محدودیت آب و عدم محدودیت آب می‌توانند گزینه مناسبی برای تولید محصول گندم در منطقه مغان باشند.

the effect of deficit irrigation and irrigation method on water productivity, yield, and yield components of wheat

in order to investigate the effect of deficit irrigation on quantitative and qualitative characteristics of wheat (triticum asetivum l.) morvareed cultivar, an experiment has been carried out with three main treatments including surface drip irrigation (ts), subsurface drip irrigation (tss), and furrow irrigation (f), as well as three submain treatments containing irrigation levels 50% (i1), 75% (i2), and 100% (i3) of the plant water requirement. it has taken place in the research farm of ardebil agricultural research and training center in moghan region during 20162017. the experiment is conducted as split plot based on randomized complete blocks design with three replications. results show that the highest 1000grain weight, harvest index and number of tillers per unit area are obtained with 0.05 kg, 42% and 448.56 in i3 and protein content with 9.56% in i1, respectively. also, the highest grain yield (7122.33 kg ha1) is obtained from the ts with irrigation level of i3 (no significant difference between i3 and i1). meanwhile, the highest water productivity based on grain yield with 1.81 kg m3 is obtained from the treatment of f with i1. the lowest grain yield with 2866.67 kg ha1 and water productivity based on grain yield with 1.05 kg m3 belongs to f with irrigation levels of i1 and i3, respectively. therefore, the surface drip (ts) with 75% (i2) and 100% (i3) of crop water requirement in conditions of water deficiency and nowaterdeficiency, respectively, can be considered as optimum methods for wheat production in the moghan region.