تاثیرکودهای آلی و شیمیایی بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (.plantago ovata forssk)

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه توده محلی ایرانشهر در سال زراعی 98-1397 در شهرستان ایرانشهر، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار و چهار تکرار به‌اجرا در آمد. تیمارهای کودی شامل کود زیستی فسفات بارور2، کود زیستی فسفات بارور3، کود دامی گاوی، سوپرفسفات‌تریپل و ورمی‌کمپوست بودند که با شاهد (عدم مصرف کود) نیز مقایسه شدند. نتایج نشان داد که اثر کودها بر اکثر ویژگی‌های موردبررسی در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. تاثیر تیمارها بر ویژگی‌های شاخص تورم، شاخص سبزینگی و ارتفاع بوته در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد. بیش‌ترین درصد نیتروژن دانه (6.24) و پتاسیم دانه (0.42) تعداد پنجه در بوته، تعداد سنبله، طول سنبله، وزن تر بوته، شاخص تورم، کربوهیدرات بذر و شاخص سبزینگی تحت تاثیر کود دامی حاصل شد. حداکثر مقدار طول ریشه، ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن خشک بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بوته، عملکرد در هکتار، موسیلاژ، پروتئین، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل تحت تاثیر کود ورمی کمپوست به‌دست آمد. تیمار ورمی کمپوست عملکرد دانه و کلروفیل کل را به‌ترتیب به میزان 46.56 و 32.76 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. هم‌چنین شاهد و کود زیستی بارور2 به‌ترتیب بیش‌ترین میزان تورم و بیش‌ترین درصد فسفر دانه را به‌خود اختصاص دادند. به‌طوربه‌طورکلی این نتیجه حاصل می‌شود که کود آلی ورمی کمپوست بر اکثر ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه اسفرزه به نسبت تاثیر بیش‌تری دارد و استفاده از آن مناسب می‌باشد.

the effect of organic and chemical fertilizers on some quantitative and qualitative characteristics of isabgol (plantago ovata forssk.) as a medicinal plant

this study aims at investigating the effect of organic, biological, and chemical fertilizers on some quantitative and qualitative traits of local mass of iranshahr isabgol, as a medicinal plant during 20182019 crop year in a randomized complete block design with 6 treatments and 4 replications in iranshahr. fertilizer treatments are no fertilizer application (control), phosphate barvar 2 biofertilizer, phosphate barvar 3 biofertilizer, cow manure, superphosphate triple, and vermicompost. the results show that fertilizers’ effect on most traits have been significant at the 1% probabilify level. the effect of fertilizer treatments on plant height and carbohydrates has not been significant but it has been considerable on inflation index and greenness index at 5% probability level. maximum number of tillers per plant, number of spikes, spike length, fresh weight of plant, swelling index, carbohydrate, seed nitrogen, seed potassium, and greenness index aree obtained under the influence of manure, and traits including root length, plant height, number of seeds per spike, dry weight plant, 1000seed weight, plant yield, yield per hectare, mucilage, protein, chlorophyll a, chlorophyll b, and total chlorophyll are obtained under the influence of vermicompost. vermicompost treatment increases grain yield and total chlorophyll by 46.56% and 32.76%, respectively, compared to the control. also, control and phosphate barvar 2 biofertilizer have had the highest swelling and the highest percentage of seed phosphorus, respectively. in general, it is concluded that vermicompost has a greater effect on most quantitative and qualitative traits of isabgol, and its use is recommended.