اثر آرایش کاشت، نیتروژن و مگافول بر عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین دانه نخود تحت شرایط دیم

به‌منظور بررسی تاثیر آرایش کاشت، کود نیتروژن و مگافول بر عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین دانه نخود تحت شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. عامل آرایش کاشت در سه سطح شامل 30×11، 45×7.4 و 60×5.5 سانتی‎متر (تراکم 30 بوته در مترمربع) و عامل مصرف کود در پنج سطح شامل عدم مصرف و مصرف 50 و 100 کیلوگرم نیتروژن خالص و مصرف یک و دو لیتر مگافول در هکتار بودند. بیش‎ترین تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه مربوط به آرایش‌های کاشت 30×11 و 45×7.4 و کم‎ترین آن مربوط به آرایش کاشت 60×5.5 سانتی‎متر بود. عملکرد دانه با کاربرد 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیش از تیمارهای دیگر بود. بیش‎ترین و کم‎ترین درصد پروتئین دانه به‎ترتیب مربوط به آرایش کاشت 60×5.5 و 30×11 سانتی‎متر بود. وزن 1000 دانه با کاربرد 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن و دو لیتر مگافول در هکتار بیش از سایر تیمارها بود. شاخص برداشت با کاربرد کود حداکثر و در تیمار عدم مصرف کود حداقل بود. در مجموع، با توجه به تاثیر بیش‌تر نیتروژن بر عملکرد دانه نسبت به مگافول و عدم وجود تفاوت معنی‌دار بین مصرف 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، به‌نظر می‌رسد مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن و آرایش کاشت 30×11 مناسب‌ترین توصیه جهت کاشت نخود دیم در منطقه گنبدکاووس باشد.

effect of planting pattern and nitrogen and megafol on yield, yield components, and grain protein of chickpea under rainfed conditions

in order to investigate the effect of planting pattern and nitrogen and megafol on grain yield, yield components, and seed protein of chickpea (cicer arietinum l.) under rainfed conditions, a factorial experiment has been conducted in a randomized complete block design with three replications in gonbad kavous university farm during growth season of 20172018. the planting pattern is in three levels of 30×11, 45×7.4, and 60×5.5 cm (30 plants. m2) and the factor of use of fertilizers in five levels of nonconsumption and consumption of 50 and 100 kg nitrogen and one and two liters of megafol per hectare. the results show that the highest seed yield is related to 30×11 and 45×7.4 and the lowest is related to 60×5.5 cm. seed per plant and seed yield in application of 100 and 50 kg n ha1 has been higher than others. the highest and the lowest protein percentage of seeds is related to 60×5.5 and 30×11 cm. 1000seed weight in application of 100 and 50 kg n ha1 and 2 liters of megafol has been more than other treatments. the harvest index in application of fertilizer is the maximum and in treatment of nonapplication of fertilizer is the minimum. in addition, because of more effect of nitrogen on seed yield compared to megafol and nonsignificant differences between consumption of 100 and 50 kg n ha1, it seems that consumption of 50 kg n ha1 and planting pattern of 30×11 is the most appropriate advice for planting of rainfed chickpea in gonbad kavous condition.