بررسی تاثیر سدیم نیتروپروساید بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد دانه کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری

به‌منظور بررسی اثر بر‌همکنش سدیم نیتروپروساید و تنش خشکی بررنگیزه‌های فتوسنتزی و رابطه آن با عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا آزمایشی طی دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از سه تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله‌ی شروع خورجین‌دهی و قطع آبیاری از مرحله‌ی شروع پر شدن دانه و چهار تیمار محلول‌پاشی سدیم‌نیتروپروساید با غلظت‌های 0، 100، 200 و 300 میکرو مولار. نتایج نشان داد قطع آبیاری باعث کاهش معنی‌دار مقادیر صفات مورد مطالعه گردید. محلول‌پاشی سدیم‌نیتروپروساید مقادیر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در شرایط تنش و عدم تنش خشکی را افزایش داد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در تیمارهای محلول‌پاشی گیاه با 300 میکرومولار سدیم نیتروپروساید و آبیاری کامل (5129 کیلوگرم در هکتار) و تیمار عدم محلول‌پاشی و قطع آبیاری از مرحله شروع خورجین‌دهی (3396 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. آزمایش بیان‌گر آن بود که مصرف سدیم نیتروپروساید می‌تواند اثرات مثبتی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، اجزای عملکرد و عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش و عدم تنش خشکی داشته باشد و لذا کاربرد آن در شرایط کمبود آب می‌تواند اثرات مخرب تنش خشکی را تا حدود زیادی تعدیل نماید.

Effect of sodium nitroprusside on photosynthetic pigments and grain yield of rapeseed under different irrigation regimes

In order to investigate the interaction between sodium nitroprusside and drought stress on photosynthetic pigments and their relationship with yield and yield components of rapeseed, an experiment was conducted during two cropping years (201516 and 201617) at Hamedan Agricultural and Natural Resources Research Center. The experiment was carried out as a factorial in randomized complete block design with three replications. Experimental factors were irrigation levels including full irrigation (control), irrigation termination from beginning silique stage and irrigation termination from grain filling stage, and four treatments of foliar application of sodium nitroprusside with concentrations of 0, 100, 200 and 300 μM. The results showed that irrigation termination significantly reduced the amounts of studied traits. Sodium nitroprusside foliar application increased the amounts of photosynthetic pigments, yield and grain yield components under drought stress and nonstress conditions. The highest and the lowest grain yield were obtained in the combination treatments of plant foliar application with 300 mM sodium nitroprusside and full irrigation (5129 kg/ha) and nonfoliar application and irrigation interruption at the beginning silique stage (3396 kg/ha), respectively. The experiment indicated that sodium nitroprusside application can have positive effects on photosynthetic pigments, yield components and grain yield of rapeseed under drought stress and nonstress conditions, and therefore its application can greatly mitigate the adverse effects of drought stress in water deficit conditions.