واکنش عملکرد کمی و کیفی و ترکیب اسیدهای چرب سه رقم آفتابگردان به مقادیر مختلف کود نیتروژن

به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژن بر برخی ترکیبات ذخیره‌ای دانه و عملکرد کمی و کیفی سه رقم آفتابگردان، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه دزفول اجرا گردید. در این تحقیق چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 60، 120 و 180 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) به‌عنوان فاکتور اصلی و سه رقم آفتابگردان (قاسم، رکورد و پروگرس) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که افزایش مصرف نیتروژن باعث کاهش صفات درصد روغن، درصد اسید استئاریک و درصد اسید لینولئیک گردید، اما درصد پروتئین، درصد اسید اولئیک و درصد اسید پالمتیک به‌صورت معنی‌داری افزایش یافت. بین ارقام مختلف نیز از لحاظ عملکرد دانه و میزان روغن اختلاف معنی‌داری مشاهده شد به‌طوری‌که رقم قاسم با مصرف 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین عملکرد دانه (3920 کیلوگرم در هکتار) و روغن (1860 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. همچنین نتایج مشخص نمود که بالاترین همبستگی عملکرد دانه با صفات مورد ارزیابی به عملکرد روغن (**0.97r =) و سپس به محتوای پروتئین (**0.85r =) و پایین‌‌ترین آن‌ها به میزان اسید لینولئیک (*0.58=r ) تعلق داشت. به‌طورکلی می‌توان اظهار نمود که مصرف بیشتر نیتروژن در افزایش عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان تاثیرگذار بوده و رقم قاسم از قابلیت بالاتری در جذب عنصر نیتروژن در راستای افزایش عملکرد در واحد سطح برخوردار بود.

The reaction of quantitative and qualitative yield and fatty acids composition of three sunflower cultivars to different nitrogen fertilizer levels

In order to investigate the effect of different levels of nitrogen on some grain storage compounds and quantitative and qualitative yield of three sunflower cultivars, an experiment was carried out as split plots based on randomized complete block design with four replications in Dezful region during 20172018. In this research, four levels of nitrogen fertilizer (0, 60, 120 and 180 kg ha1 N) were considered as the main factor and three sunflower cultivars (Ghasem, Record and Progress) as a sub factor. The results showed that increasing nitrogen consumption reduced the percentage of oil, percentage of stearic acid and linoleic acid percentage but, protein percentage, oleic acid and palmitic acid percentage increased significantly. There were significant differences between different cultivars in grain yield and oil content where Qasem cultivar had the highest grain yield (3920 kg ha1) and oil (1860 kg ha1) with the consumption of 180 kg ha1 N. Also, the results indicated that the highest correlation of grain yield with the studied traits belonged to oil yield (r=0.97**) followed by protein content (r=0.85**) and the lowest to linoleic acid (r=0.58*). In general, it can be stated that more nitrogen consumption has been effective in increasing the quality and quantity of sunflower and Qasim cultivar had a higher ability to absorb nitrogen in order to increase yield per unit area.