پاسخ‌های فیزیولوژیکی ارقام کنجد به کاربرد نانو منیزیوم و پلیمر زیستی کیتوزان تحت شرایط رژیم‌های مختلف آبیاری

به منظور بررسی پاسخ های فیزیولوژیکی دو رقم کنجد به کاربرد نانوکود منیزیم و کیتوزان تحت شرایط رژیم های آبیاری، آزمایشی به‌صورت اسپیلات پلات فاکتوریل بر مبنای بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 97-1396 انجام شد. قطع آبیاری به عنوان فاکتور اصلی (آبیاری نرمال، آبیاری تا 50 درصد گلدهی و دانه بندی)، فاکتورهای فرعی شامل ارقام کنجد اولتان و دشتستان2، نانو منیزیم (محلول پاشی و عدم محلول پاشی) و کیتوزان (صفر، 4.8 و 6.4 گرم بر لیتر) بودند. بیش‌ترین عملکرد دانه در کاربرد 6.4 گرم در لیتر کیتوزان تحت شرایط آبیاری نرمال با میانگین 1235.1 کیلوگرم در هکتار بود. بیش‌ترین محتوی کلروفیل کل در ژنوتیپ دشتستان2 تحت شرایط آبیاری نرمال با میانگین 24.7 میلی گرم بر گرم وزن تر به دست آمد و کم‌ترین میانگین در هر دو ژنوتیپ در آبیاری تا bbch65 به ترتیب با میانگین 17.21 و 17.46 میلی گرم بر گرم وزن تر مشاهده شد. کاربرد نانوکود در ژنوتیپ اولتان تحت شرایط آبیاری تا bbch65 منجر به افزایش 41.11 درصدی فعالیت آنزیم کاتالاز در مقایسه با تیمار شاهد گردید. بیش‌ترین فعالیت آسکوربات پراکسیداز در تیمار عدم کاربرد کیتوزان تحت شرایط آبیاری تا bbch65 بود که افزایش 55.06 درصدی در مقایسه با تیمار شاهد داشت. به‌طورکلی، نتایج نشان داد که آبیاری تا  bbch65 منجر به کاهش عملکرد دانه شد که با محلول پاشی نانوکود منیزیم و کیتوزان اثرات منفی ناشی از تنش تعدیل (به ترتیب 9.93 و 27.46 درصد) شد. براساس نتایج تجزیه رگرسیونی چهار صفت، کلروفیل b، کلروفیل کل، پرولین و کاتالاز وارد مدل شدند که در مجموع 42.11 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند. نتایج همبستگی ساده بین صفات و تجزیه رگرسیونی حاکی از اثرات غیرمستقیم صفات فیزیولوژیکی بر عملکرد دانه بودند و از بین پارامترهای مورد بررسی رنگیزه های فتوسنتزی از اهمیت بالایی در شرایط تنش برخوردار بودند.

Physiological Responses of Sesame Cultivars to the Application of Nano Magnesium and Chitosan Biopolymer under Different Irrigation Regimes

To investigate the physiological responses of sesame cultivars to the application of nano magnesium and chitosan biopolymer under different irrigation regimes, a split factorial based on randomized complete block design has been conducted with three replicates between 2017 and 2018. The irrigation cutoff, based on BBCH scale, has served as the main factor (normal irrigation, irrigation up to 50% flowering, and seed ripening), with the sub factors including Oltan and Dashtestan2 sesame cultivars, and nano magnesium (application and nonapplication) and chitosan (control, 4.8, and 6.4 g.L1). The highest mean grain yield belongs to the application of 6.4 g.L1 chitosan under normal irrigation with an average of 1235.1 kg.ha1. Also, the highest total chlorophyll content is observed in Dashtestan2 genotype under normal irrigation with a mean of 24.7 mg.g1 FW and the lowest mean have been obtained in both genotypes under irrigation up to 65 BBCH with a mean of 17.21 and 17.46 mg.g1 FW, respectively. Application of nano fertilizer in Oltan genotype under irrigation up to 65 BBCH increases the catalase activity by 41.11%, compared to the control treatment. The highest activity of ascorbate peroxidase has been achieved when not applying chitosan under irrigation conditions up to 65 BBCH. It has risen by 55.06%, compared to the control treatment. In general, the results show that irrigation up to 65 BBCH reduces grain yield, in turn alleviated by the negative effects of stress on magnesium and chitosan nanoparticles (9.93% and 27.46%, respectively). Based on the regression analysis results, four traits, namely chlorophyll b, total chlorophyll, proline, and catalase, enter the model that explains 42.11% of the total grain yield variations. Results of simple correlation between traits and regression analysis indicate the indirect effects of physiological traits on grain yield and among the studied parameters, photosynthetic pigments has been of high account in stress conditions.