پهنه بندی کشت چغندرقند در استان آذربایجان غربی براساس سیستم های کشت و آبیاری در سامانه اطلاعات جغرافیایی

به منظور ارزیابی و پهنه بندی مناطق با بهره وری بالا کشت چغندرقند براساس شاخص های سیستم کشت، نوع کشت و روش‌های آبیاری تحقیقی در قالب طرح آشیانه ای در استان آذربایجان غربی در سال زراعی 97-1396 انجام شد. از 11 شهرستان استان و در هر شهرستان بسته به اقلیم از سه روستا و در هر روستا به‌صورت تصادفی از سه زارع پرسشنامه تکمیل و نمونه برداری لازم انجام شد. با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی پهنه بندی انجام شد و مناطق با بهره وری بالا برای صفات عملکرد ریشه، درصد و عملکرد قند، مقدار آب مصرفی، آب صرفه جویی و کارایی مصرف آب مشخص شد. در بین شهرستان های استان، شهرستان های پیرانشهر و نقده به دلیل بالاترین درصد و عملکرد قند و شهرستان پیرانشهر به دلیل دارابودن کم‌ترین مقدار مصرف آب در سیستم آبیاری مدرن و کشت 40×60 و پاییزه و هم‌چنین بیش‌ترین کارایی مصرف آب به‌روش مدرن آبیاری و کشت پاییزه و 40×60 به‌عنوان شهرستان های با بهره وری بالا معرفی شدند و از طرفی براساس نتایج پهنه بندی انجام‌شده شهرستان های پیرانشهر، نقده، خوی، اشنویه، مهاباد، میاندوآب و بوکان به عنوان مناطق با بهره وری بالا برای کشت این گیاه و شهرستان های شوط، سلماس، ارومیه و شاهین دژ به‌عنوان مناطق با بهره وری پایین بودند که با توجه به اهمیت آب در تولید چغندرقند، این شهرستان ها به‌ویژه شهرستان شوط برای تولید این محصول توصیه نمی شود.

Zoning of sugar beet cultivation in West Azarbaijan province based on cultivation and irrigation systems in GIS

For evaluation and zoning of sugar beet susceptible areas based on cultivation systems and irrigation regimes, a research has been conducted as a nested design in West Azarbaijan Province in 20172018. For this purpose, 11 counties have been used. In each county, based on the climate three villages have been visited, wherein three famers have been selected in random to complete the prepared questionnaires and take the samples. The measured traits from each field includes root yield, percent and yield of sugar, used water, water conservation, and water use efficiency in different cropping and irrigation systems. Geographic Information System (GIS) has been used for zoning and determining their susceptible areas. Results show that among the counties of the province, Piranshahr and Naghadeh have had the highest sugar content and yield with Piranshahr being introduced as the most susceptible counties, due to its lowest used water in modern irrigation and cultivation systems (60×40 and autumn) and highest water use efficiency in modern irrigation system and and 60 × 40 autumn cultivation systems. Based on the zoning, Piranshahr, Naghadeh, Khoy, Oshnaviyeh, Mahabad, Miandoab, and Bukan have had the most susceptible areas and Showt, Salmas, Urmia, and Shahindej have been unsuitable areas in this province for cultivation of this plant. Given the importance of water in sugar beet production, these counties, especially Showt, are not recommended for producing this plant.