اثر قارچ میکوریزا و باکتری رایزوبیوم بر صفات کمی و کیفی سویا در واکنش به تنش خشکی

به‌منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری رایزوبیوم بر کمیت و کیفیت سویا، آزمایشی در سال زراعی 1396 در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی ارومیه به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در 3 سطح (آبیاری مطلوب، تنش ملایم خشکی و تنش شدید خشکی) و قارچ میکوریزا در سه سطح (بدون میکوریزا (به‌عنوان شاهد) و تلقیح با گونه گلوموس موسه‌آ و گلوموس اینترارادیسز) و باکتری رایزوبیوم در دو سطح (عدم تلقیح (به‌عنوان تیمار شاهد) و تلقیح با رایزوبیوم ژاپونیکوم به‎عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. در واکنش به تنش خشکی ملایم، درصد پروتئین دانه افزایش یافت ولی افزایش شدت تنش خشکی درصد پروتئین دانه و درصد روغن دانه را کاهش داد. آبیاری همراه با تلقیح با قارچ به‌ویژه گونه موسه‌آ تعداد دانه در بوته، درصد و عملکرد پروتئین دانه را افزایش داد. در هر سه حالت آبیاری، تلقیح با باکتری در مقایسه با تیمار شاهد سبب افزایش عملکرد دانه، عملکرد پروتئین و عملکرد روغن دانه شد. تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری عملکرد دانه و روغن را افزایش داد. بررسی جدول ضرایب همبستگی نشان داد که بین عملکرد دانه با وزن 1000 دانه، تعداد دانه در بوته، عملکرد روغن و پروتئین همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت. براساس نتایج آزمایش، استفاده از قارچ گلوموس موسه‌آ و تلقیح با باکتری رایزوبیوم می‌تواند اثر مثبت بر صفات کمی و کیفی سویا داشته باشد.

Effect of mycorrhizal fungi and rhizobium bacterial on qualitative and quantitative traits of soybean in response to drought stress

In order to investigate the effect of drought stress and inoculation with mycorrhizal fungi and rhizobium bacteria on quality and quantity of soybean yield, an experiment was conducted as a splitplot factorial in a RCBD with three replications at research farm of Agricultural Highschool of Urmia during 2017 cropping season. Main plot was drought stress including optimum irrigation, moderate drought stress and severe drought stress and sub plots were mycorrhizal fungi in three levels (without mycorrhiza and inoculation with Glomus mosseae and G. intraradices) and Rhizobium japonicum in two levels (without inoculation and inoculation with R. japonicum). In response to moderate drought stress, protein percentage increased but increasing severity of drought stress reduced protein and oil percent. Irrigation along with inoculation with mycorhizal fungi specially G. mosseae enhanced number of seeds per plant, protein percentage and protein yield. Under three irrigation conditions, inoculation with bacteria compared to noninoculation led to increase seed yield, oil yield and protein yield. Inoculation with bacteria and mycorhizal fungi increased seed yield and oil yield. Study of correlation coefficient showed that there was a positive and significant correlation between seed yield with 1000seed weight, number of seeds per plant, oil and protein yield. According to the results of this research, using mycorrhiza G. mosseae and inoculation with R. japonicum can have a positive effect on the quantitative and qualitative traits of soybeans.