تعیین بهترین شاخص‌های گزینش در لاین‌های جهش‌یافته برنج در شرایط متفاوت رطوبتی

به‌منظور تعیین بهترین شاخص‌های گزینش برای تسهیل عمل انتخاب در مرحله زایشی 96 لاین جهش‌یافته (m2) برنج در شرایط متفاوت رطوبتی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در دو محیط، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در سال 1395 اجرا شد. بررسی درصد کاهش میانگین صفات در اثر تنش خشکی، نشان داد که بیشترین آسیب ناشی از تنش خشکی به‌دلیل کاهش تعداد دانه پر، تعداد پنجه و وزن هزار دانه بود. رگرسیون مرحله‌ای نشان داد که در شرایط غرقاب به‌ترتیب صفات وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، تعداد دانه پر، تعداد روز تا گل‌دهی، میزان لوله‌شدن برگ پرچم، تعداد پنجه و طول خوشه و در شرایط تنش خشکی به‌ترتیب صفات وزن هزار دانه، تعداد روز تا گل‌دهی، ارتفاع بوته، درصد باروری، طول خوشه، میزان سوختگی برگ پرچم و تعداد پنجه، ویژگی‌های مهم و تاثیرگذار بر عملکرد دانه وارد مدل نهایی رگرسیون چند متغیره شدند. ارزیابی میزان آثار مستقیم و غیرمستقیم صفات بر عملکرد دانه، از روش تجزیه علیت نشان داد که در شرایط غرقاب، وزن هزار دانه به‌دلیل اثر مستقیم و بالا و تعداد دانه پر به‌دلیل اثر غیرمستقیم از طریق وزن هزار دانه می‌تواندبه‌عنوان مهمترین صفات برای افزایش عملکرد دانه، کانون توجه قرار گیرد. در شرایط خشکی صفات وزن هزار دانه و درصد باروری به‌عنوان معیار انتخاب برای بهبود عملکرد دانه معرفی می‌شوند.