ارزیابی کمون ثانویه و رفتار جوانه‌زنی بذر لاین‌ها و ارقام کلزا

کمون ثانویه یکی از اصلی‌ترین دلایل پایداری بانک بذر در خاک است. بذرهای کلزای موجود در بانک بذر خاک پس از رفع کمون ثانویه جوانه زده و می‌توانند به پراکنش ناخواسته ژن‌های هدف به دیگر گیاهان منجر شوند. در این مطالعه کمون ثانویه با استفاده از پلی‏اتیلن‏گلایکول 6000 به‏مدت 14 روز تحت شرایط آزمایشگاهی در 41 لاین و 5 رقمکلزا القا و درصد کمون ثانویه بذرها ثبت شد. این مطالعه در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تمامی لاین‌ها و ارقام در شرایط مطلوب جوانه‌زنی، از جوانه‌زنی بسیار بالایی برخوردار (بالای 94 درصد) و پس از القای کمون ثانویه در پنج گروه بسیارکم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد با استفاده از تجزیه کلاستر، دسته‌بندی شدند. پنج لاین در گروه بسیارکم و دو لاین در گروه بسیار زیاد و بقیه لاین‌ها در گروه متوسط و کم قرار گرفتند. پنج رقم (rgs003، زرفام، هایولا 401، هایولا 308 و هایولا 50) از کمون ثانویه متوسط (4060 درصد) برخوردار بودند که بیانگر عدم توجه اصلاح‌گران به بحث مهم کمون ثانویه آن‌ها طی روند اصلاح آن‌ها بوده است. دسته‌بندی لاین‌ها براساس سطح کمون ثانویه به تولیدکنندگان بذر کمک می‌کند تا لاین‌هایی را انتخاب کنند تا علاوه بر عملکرد و دیگر ویژگی‌های مهم در امر تولید بذر، از کمون ثانویه پایین‌تری برخوردار باشند تا از دیدگاه تولید بذر مشکلات ناشی از آن‌ها در محصول بعد به حداقل برسد.

Assessment of germination and secondary dormancy behaviours of lines and cultivars of canola

Secondary seed dormancy is known as the major reason for seed persistence of canola (Brassica napusL). Volunteer’s rapeseeds emerging from the soil seed bank can lead to unwanted gene dispersal to other plants after breaking secondary seed dormancy. At the current study, secondary dormancy was induced in 41 lines and 5 cultivars of canola under laboratory condition with using polyethylene glycol 6000, during 14 days and secondary seed dormancy recorded. This study was conducted as a randomized complete design. High germination percentage was observed at the all lines and cultivars (higher than 94%), and they were classified at five groups included very low, low, medium, high and very high secondary dormancy using cluster analysis. Among different lines, five genotypes were included at the very low group and two genotypes were included at the very high group. The other lines were placed in average and low groups. It was observed that five varieties (RGS003, Zarfam, Hyola401, Hyola308 and Hyola50) had average secondary dormancy (4060%) that was related to breeding ignorance about secondary dormancy during seed production process. Lines classification based on different levels of secondary dormancy helps seed producers to select lines with low levels of secondary dormancy along with high yield and other characteristics, in order to deal with problems in seed producing process.