بررسی برخی ویژگی‌های کمّی و فیزیولوژیک گیاه دارویی رزماری تحت ‌تاثیر کودهای بیولوژیک و شیمیایی در چین‏های مختلف

به‌منظور بررسی تاثیر کودهای بیولوژیک، شیمیایی و چین‌های مختلف بر برخی ویژگی‌های گیاه دارویی رزماری (rosmarinus officinalis l.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا شد. سه نوبت چین؛ چین اول پاییزه (اواخر پاییز)، چین اول بهاره (اواخر بهار) و چین دوم پاییزه (شش ماه بعد از چین اول پاییزه) عامل اصلی و کودهای بیولوژیک ازتوبارور، فسفاته بارور2، پتا بارور، کود کامل شیمیایی npk 20:20:20 و شاهد، عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که چین اول بهاره بیشترین تاثیر را بر درصد اسانس و عنصر فسفر و چین دوم پاییزه بیشترین اثر را بر درصد آب نسبی برگ و میزان عناصر پتاسیم و سدیم داشت. تحت تاثیر انواع کودها مقادیر پروتئین، کربوهیدرات محلول، عملکرد ماده خشک، درصد و عملکرد اسانس، درصد و عملکرد روغن، آب نسبی برگ، کلروفیل‌، کاروتنوئیدها و عنصر نیتروژن در مقایسه با شاهد به‌طور معناداری افزایش یافتند. بیشترین میزان عنصر فسفر (7352 میلی‌گرم بر کیلوگرم) از کاربرد کود بیولوژیک فسفاته بارور2 و بیشترین میزان عنصر پتاسیم و کمترین میزان عنصر سدیم به‌ترتیب (5542 و 4760 میلی‌گرم بر کیلوگرم) از مصرف کود بیولوژیک پتابارور حاصل شدند. تحت‌تاثیر برهمکنش چین اول بهاره و کود بیولوژیک ازتوبارور، مقادیر پروتئین، عملکرد ماده خشک و روغن، درصد روغن، محتوی کلروفیل a، b و کل به‌ترتیب 28.36 میلی‌گرم بر لیتر، (3294 و 53.90 کیلوگرم در هکتار)، 1.63، 6.66، 1.94 و 81.4 میلی‌گرم بر گرم به‌طور معناداری افزایش یافتند. برهمکنش چین اول بهاره و کود بیولوژیک پتابارور بیشترین میزان عملکرد اسانس (41.60 کیلوگرم در هکتار) و چین دوم پاییزه و کود بیولوژیک ازتوبارور، بالاترین مقدار نیتروژن (12955 پی‌پی‌ام) را در شاخساره تولید کردند. نتایج نشان داد که کاربرد کود بیولوژیک ازتوبارور در چین اول بهاره باعث بهبود و افزایش ویژگی‌های کمّی و فیزیولوژیک رزماری شد که احتمالاً چنین تاثیری به‌دلیل تسهیل جذب نیتروژن و شرایط محیطی بهینه فصل بهار برای رشد و نمو گیاه بوده است.