اثر تنش کم آبی بر رشد، عملکرد، کیفیت میوه و کارآیی مصرف آب برخی توده‌های خربزه بومی ایران

به‏منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی بر رشد، عملکرد و کیفیت میوه برخی از توده‌های خربزه ایرانی، آزمایشی به صورت کرت‌‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1394 اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل هشت توده خربزه (قلم‌قاش، روشی، زرکه، خاتونی، قبادلو، ریش‌بابا، گرکه، کالیار) و سه سطح آبیاری (40، 70 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) بود. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی به‌طور معنی‌داری رشد و عملکرد میوه را کاهش داد. کمترین مقدار عملکرد (kg/ha 18223.1)، وزن متوسط میوه ( gr1057.94)، تعداد میوه در بوته (1.75)، سطح برگ ( cm12.257) و بیشترین درصد وزن خشک برگ (21 درصد) در تنش کم‌آبیاری 40 درصد حاصل شد. بین توده‌ها نیز از نظر رشد و عملکرد و کیفیت میوه تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. در همه توده‌ها با افزایش تنش کم‌آبی رشد و عملکرد کاهش یافت، ولی درصد وزن خشک برگ، مواد جامد محلول و کارایی مصرف آب افزایش یافت. بیشترین سطح برگ ( cm410.279)، عملکرد (kg/ha 49881.33) و وزن متوسط میوه (gr 2270.9) در توده قلم‌قاش در شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه مشاهده شد. حداکثر کارآیی مصرف آبی در توده‌های خاتونی و قلم‌قاش در شرایط کم‌آبیاری 40 درصد نیاز آبی گیاه به‏دست آمد. با توجه به نتایج، توده زرکه و ریش‌بابا به‏ترتیب با بیشترین (65.17 درصد) و کمترین (41.16 درصد) کاهش عملکرد در آبیاری 40 درصد نسبت به آبیاری معمولی به‏ترتیب حساس‌ترین و متحمل‌ترین توده از لحاظ این صفت به تنش کم‌آبی بودند.