درنگی در چیستیِ اصل محرِز

ویژگی اماره، کاشفیت ظنّی نوعی آن است که شارع نیز با عنایت به این ویژگی، برای آن، جعل حجّیت می‌کند. در برابر آن، اصل عملی است که ناظر به واقع نبوده و تنها برای رهایی از سرگردانی در مقام عمل به کار می‌آید. در این میان، اصل محرز، که هم از اصل، بهره‌ای داشته و هم از اماره نشانی در آن یافت می‌شود، مطرح است. برای اصل محرز، تعاریف مختلفی ارائه شده که محور تمامی آن‌ها، واقع‌انگاری تعبّدی یکی از دو طرف شک در مقام عمل، و با آن، معاملۀ واقع کردن است؛ بدون آن‌که مانند اماره از رهگذر مودّای خود، کاشفیتی نسبت به واقع داشته باشد. نوشتۀ پیش رو، ضمن تبیین چارچوب مفاهیمی چون دلیل، اماره و اصل، و نگاهی به مفهوم ارائه شده از اصل محرِز، با طرح ملاحظاتی چند، عنوان اصل محرِز یا احراز تعبّدی را ترکیبی متناقض دانسته، در مورد وجود آن، تامّلات و ملاحظاتی را مطرح ساخته است.