تعامل ارزش و واقعیت در ایجاد قاعده حقوقی

مبانی قاعده حقوقی یکی از مباحث عمده فلسفه حقوق می‌باشد که منجر به شکل‌گیری مکاتب فکری متعدد در این زمینه شده است. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که آیا دو مکتب «حقوق طبیعی» و «پوزیتیویسم حقوقی» می‌توانند در تعامل با یکدیگر قرار گیرند؟ جمع«ارزش» و «واقعیت» در یک نظام حقوقی ممکن است؟ و جایگاه این عناصر در نظام حقوقی ایران کجاست؟ به دیگر بیان، با توجه به مبانی اسلامی- ارزشی ساختار حقوقی ما، آیا این نظام از واقعیات مغفول مانده یا ارزش و واقعیت در تعاملی سازنده با یکدیگر به ایجاد قواعد حقوقی می‌پردازند؟ مسلما پاسخ به این مهم، نیازمند بررسی اندیشه‌های فکری متفاوت از جمله متفکرین غربی است. نهایتا نتیجه پژوهش حاضر این است که غرب گرچه سعی کرده مبانی حقوقی خود را از مبانی ارزشی جدا کند، با این حال، ارزش‌ها هنوز جایگاه عمده‌ای دارند. به علاوه نظام حقوقی ایران نیز اگرچه نظامی اسلامی و ارزش‌محور است ولی ارزش‌ها در تعاملی نتیجه‌بخش با واقعیت‌ها به ایجاد قواعد حقوقی می‌پردازند.