نقش قواعد اتلاف و تسبیب در مسیولیت مدنی زیست محیطی

آلودگی و تخریب محیط زیست و خسارات ناشی از آن، یکی از معضلات اساسی جوامع صنعتی و شهری امروز و یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی است که در حقوق محیط زیست به آن پرداخته می‌شود. از این رو، با توجه به لزوم جبران هر نوع ضرر و زیان در اکثر نظام‌های حقوقی، مطالعه و ارزیابی و بحث از مسیولیت مدنی ناشی از خسارات زیست محیطی از جایگاه ویژه‌ای در علم حقوق برخوردار خواهد بود. در حقوق اسلام نیز، اصول و قواعد کلی درباره ضمان و مسیولیت مدنی وجود دارد که بسیاری از کارکردهای مبنای مسیولیت مدنی را دارا است. این قواعد کلی جبران خسارت در چهره قواعدی چون اتلاف، تسبیب، لاضرر و...تجلی یافته است که بخشی دیگر از مبانی فقهی مسیولیت مدنی زیست محیطی را تشکیل می‌دهد. در این نوشتار، از برخی از مهم‌ترین قواعدی که می‌تواند ضمان و مسیولیت مدنی زیست محیطی را در حقوق اسلام توجیه نماید، سخن به میان می‌آید.