بررسی ماهیت فقهی استخراج رمزارزها

رویدادهای نوظهور در دنیای فناوری، فقها را به تلاشی مضاعف برای منطبق‌ساختن آن‌ها با نهادها و بایدها و نبایدهای فقهی و قاعده‌مندکردنشان فرا می‌خواند. یکی از این فناوری‌ها استخراج رمزارزهاست. در جستار حاضر، به‌منظورِ مشخص‌شدن حکمِ استخراج رمزارز، ماهیت فقهی آن به‌روش توصیفی تحلیلی بررسی شده است. طبق این بررسی‌ استخراج رمزارز با عقد اجاره، از جهت چگونگیِ ایجاب و شروط متعاقدین انطباق ندارد؛ با حیازت مباحات نیز تفاوت موضوعی دارد؛ ازآن‌رو که حیازت تنها به دو شکل اصلی و بالعرض اتفاق می‌افتد و هیچ‌یک منطبق بر عملیاتِ استخراج رمزارز نیست؛ یعنی این‌طور نیست که تعدادی رمزارز وجود داشته باشد که فرد با استفاده از ابزاری، آن‌ها را برگیرد تا معدن کاوی محسوب شود؛ بلکه در قبالِ کاری که انجام داده است، مقداری رمزارز به او داده می‌شود. استخراج رمزارز با عقد هبه نیز، از لحاظ شرایط موجب و قابل و قبض، تفاوت دارد و سرانجام استخراج رمزارز را می‌توان بر جعالهٔ عام منطبق کرد. دراین‌حال جعاله‌بودن به‌معنای مشروعیت این عمل نیست، بلکه مشکلات دیگری همچون فقدانِ ‌مالیت، سفهی‌بودن استخراج رمزارز و... وجود دارد که باید موضوع پژوهش‌های دیگری قرار گیرد.

an analysis of the jurisprudential nature of cryptocurrency mining

newly emerged events in the world of technology call on jurisconsults to make extra efforts to align them with jurisprudential institutions and dos-and-don’ts and to try to regulate them. one of these technologies is the mining of cryptocurrencies. the present study analyzes the jurisprudential nature of cryptocurrency, using the descriptive-analytical method, in order to determine the ruling on cryptocurrency mining. it is concluded that cryptocurrency mining does not align with the hire contract in terms of the manner of offer (ījāb) and the conditions of contracting parties. it is also different in subject matter from the possession of ownerless property (ḥiyāzat-i mubāḥāt). this occures optional or non-optional while cryptocurrency mining is not. in other words, it is not the case that a number of cryptocurrencies exist for a person to extract using some tools, which would be considered as mining. rather, the person is given a certain amount of cryptocurrency in exchange for the work they have done. cryptocurrency mining is also different from the contract of gift (hibbah), in terms of conditions of the offeror (mujib), the acceptor (qābil), and the act of taking possession (qabż). in the end, cryptocurrency mining can be aligned with the contract of jiʿālah ʿām. however, even in this case, considering cryptocurrency as jiʿālah does not legitimize the act. there are several other issues such as the lack of value, the incompetent trades of mining (the state of being safahī), etc., which may be analyzed in future research.