بررسی تحقق استطاعت مالی در ملک متزلزل

وجوب حج بر مکلف افزون بر تحقق شرایط عمومی تکلیف و داشتن قدرت بر پیمودن مسیر، به حصول استطاعت مالی؛ یعنی برخورداری از زاد و راحله و موونهٔ عائله تا زمان بازگشت مشروط است. گاهی شخص بر مقدار مالی که برای گزاردن حج کفایت می‌کند، مالکیتی غیرمستقر پیدا می‌کند که در معرض زوال است. در این راستا مسئلهٔ مهم  این است ‌که آیا بر چنین فردی عنوان مستطیع صدق می‌کند یا اینکه مالکیت متزلزل، مانع تحقق استطاعت مالی است؟ دیدگاه‌های مختلفی در مسئله مطرح است که نویسندگان پس از تحلیل و بررسی ادله و آرای فقها به شیوهٔ توصیفی‌تحلیلی بر آن شده‌اند که ملاک در تحقق استطاعت مالی، وجود دو عنصر جواز تصرف مالک و علم به عدم‌زوال مالکیت اوست. بر این اساس، در مصادیقی از ملک متزلزل که این دو عنصر وجود داشته باشد، عنوان استطاعت مالی و وجوب حج تحقق می‌یابد و در مصادیقی که یکی از این دو عنصر یا هر دو مفقود باشد، استطاعت حاصل نمی‌شود.

investigating the realization of financial affordability in unstable property

the obligation of ḥajj for the oblige is conditioned not only by fulfilling the general conditions of the duty and having the power to travel the path, but also by affording the trip expenses and to support the family until the return. sometimes a person finds an unstable ownership of the amount of money that is sufficient to perform ḥajj, which is subject to deterioration. in this regard, it is important to decide whether such a person is eligible for the title of mustaṭīʿ (capable) or whether unstable property is an obstacle to achieving financial affordability?different perspectives are discussed regarding this issue. after analyzing and examining the evidence and opinions of the jurists by applying a descriptive-analytical method, the study concluded that the criterion for the realization of financial ability is the presence of two elements: the owner’s permission to occupy and the knowledge of the non-destruction of his ownership. based on this, in cases of unstable property where these two elements are present, the title of financial affordability and the obligation of ḥajj are fulfilled, and in cases where one of these two elements or both are missing, affordability is not achieved.