بررسی حقوق دارندگان سگ‌های تزئینی از نگاه فقه امامیه و حقوق ایران با تاکید بر رویۀ قضایی

توجه به تغییرات زمانی، مکانی و شرایط متعارف تدریجی هر جامعه امری ضروری است. یکی از مباحث مطرح‌شده در فقه امامیه، مالیت‌نداشتن اعیان نجس است که عرف جامعه نیز در گذشته بر این امر، مهر تایید نهاده بود. باتوجه‌به تغییرات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، این نظر همانند سابق به قوت خود باقی نیست و در برخی مصادیق علاوه بر تغییر نگرش غالب اجتماعی، نظر فقها نیز دربارۀ مالیت این اعیان تغییر یافته است. راجع به سگ‌های تزئینی که ازجمله اعیان نجس است، باید گفت: باتوجه‌به تغییرات اجتماعی، مالیت عرفی آن‌ها ثابت است، اما همچنان قید منفعت حلال (مشروع) برای آن‌ها متصور نیست و این امر موجب رویکردهای متفاوتِ حمایتی و غیرحمایتی نسبت به حقوق دارندگان سگ‌های تزیینی شده و زمینۀ صدور آرای اختلافی در رویۀ قضایی را نیز فراهم کرده است. به نظر می‌رسد باتوجه‌به مالیت عرفی این اعیان که از نگاه حقوق و برخی منابع فقهی تاییدشدنی است و نیز حق اختصاصی که فقه به دارندگان این اعیان نجس می‌دهد، باید رویکرد حمایتی را لحاظ کرد و آثار این رویکرد حمایتی (مسئولیت مدنی و کیفری) را نیز بار کرد.

Examining the Rights of Owners of Pet Dogs from the Perspective of Imamia Jurisprudence and Iranian Law with Emphasis on the Jurisprudence of Courts

Paying attention to the changes of time, place and gradual conventional circumstances of every society is necessary. One of the issues raised in Imamia jurisprudence is that the impure objects are not capable of being owned; previously confirmed by the custom of society as well. Due to economic, cultural and social changes, this view does not remain as strong as before and in certain cases, in addition to the change of the prevailing social attitude, the Islamic jurists have also changed their opinion as to the capability of these objects to be owned. As regards pet dogs which are among impure objects, it may be said that given the social changes, their customary capability to be owned is uncontroversial; however, the qualification of halal (legitimate) profit is not still imaginable for them and this has led to different approaches to protection and nonprotection of the rights of owners of pet dogs and has also provided the basis for the issuance of controversial decisions in the jurisprudence of courts. It seems that considering the customary capability of these objects to be owned, which is verifiable from the viewpoint of law and some sources of Islamic jurisprudence, as well as Haghe Ikhtisas (a special right resulting for example from possessing something) that Islamic jurisprudence recognizes for the owners of these impure objects, the protective approach should be adopted and the effects of this protective approach (civil and criminal responsibility) should be accepted.