بررسی تاثیر تکاملی الحاق و تعلیم فطری نفوس ناقصهٔ اطفال مومنان در عالم برزخ از منظر آیات و روایات

ازجمله مسائل چالش‌برانگیز در معاد، موضوع سرنوشت نفوس ناقصهٔ اطفال در عوالم برزخ و قیامت است. در این میان، اطفالی که والدین مومن دارند، سرنوشتی متفاوت نسبت به دیگر اطفال خواهند داشت. بنابر ادلهٔ قرآنی و روایی، اطفال مومنان دارای بقا و حیات اخروی‌اند و از منظر فلسفهٔ صدرایی نیز این نفوس با نیل به مقام تجرد خیالی‌، بقا دارند و می‌توانند به تکامل خود برسند؛ ولی به‌دلیل آنکه نفوس اطفال از کمالات نفسانی بی‌بهره و اصطلاحاً ناقص است، نیاز به تکامل دارد تا برای زندگی در عوالم مجرد آماده شود. براساس آیات و روایات، عامل تکامل این نفوس، الحاق و تعلیم است؛ نفس کودک نابالغ یا توسط اولیای الهی، به‌خصوص حضرت‌ زهرا(س) که دارای مقام نفس کلی است آموزش و تعلیم می‌بیند تا آنچه را در دنیا نیاموخته است تعلیم ببیند یا الحاق کودک به والدین یا بستگانش اتفاق می‌افتد که آن نیز مرتبط با بحث تعلیم است. حاصل این نوشتار با روش توصیفی‌تحلیلی و کتابخانه‌ای بیان‌کنندهٔ این است که این تعلیم و تربیت، چه توسط والدین و چه اولیای الهی، ذیل فطرت اطفال که بر آن آفریده شده‌اند، انجام می‌شود و استعداد‌ها و ویژگی‌های انسان در این تعلیمات شکوفا می‌شود. روش این تربیت نیز به‌صورت رمز و اشاره و در شکل حروف مفرد و القای معانی است. این تعلیم، اکتسابی نیست؛ بلکه علمی حضوری است.

examining the impact of ilḥāq and innate training on the perfection of the imperfect souls of the believers’ children in barzakh according to verses and traditions

one of the challenging issues in resurrection is the fate of imperfect children in the worlds of barzakh (isthmus) and the hereafter. the children of the believing parents will have a different fate. according to the qur’anic and narrative evidence, the children of believers will survive and continue to live in the afterlife, and from the perspective of mullā sadrā’s philosophy, they can, through reaching the status of imaginal immateriality, survive and reach their perfection. since their souls are not perfected in terms of psychic perfections, they need to become perfected in order to prepare for life in immaterial worlds. according to the verses and traditions, what causes to their perfection is education and ilḥāq (god will join with the believers their children’s imperfect souls); the soul of an immature child is either taught by saints, especially fātima al-zahrā (p.b.u.h.) who is the universal soul, to teach them what they could not learn in the world, or the children will join their parents or relatives, which is also related to the aim of education. the result of this paper with a descriptive-analytical method using library sources is that this education and training, either by parents or saints, is done according to the nature of the children on which they were created, and it will make their human talents and characteristics flourish. the method of this training is also in the form of symbols and signs and in the form of solitary words and inspiration of meanings. this training is not a kind of acquired knowledge; rather, it is knowledge by presence.