بررسی و نقد «برداشت‏های نادرست از وحدت شخصی وجود» با تکیه بر اندیشۀ علامه جوادی آملی

مسئلۀ وحدت شخصی وجود از مهم ‌ترین و بنیادی ‏ترین مسائل موثر در فلسفه و عرفان به شمار می‏رود که در کیفیت نگاه به مباحث هستی ‌شناسی، خداشناسی، کیفیت رابطۀ حق و خلق و دیگر مسائل، تاثیرات و لوازم راهبردی، بنیادین و جوهری دارد؛ اما در عین حال، برداشت‏های غلط و نادرست از این مسئله موجب پدید آمدن حداقل دو مشکل می‏شود: برخی از متاثرین از این دیدگاه (چه در غرب و چه در شرق)، به ‌واسطۀ سوء فهم، به انحرافات فکری و عقیدتی دچار می ‏شوند و برخی دیگر نیز با برداشتی ضعیف از آن، به نقدهایی نابه‌جا علیه آن می‏پردازند. از جمله برداشت‏های نادرست مشهور، این موارد است: «حلول»، «اتحاد»، «هیچ و موهوم ‌پنداری کثرات»، «همه‏خدایی»، «تغییر ذات حق»، «نفی علیت»، «جبر» و «اباحه‏ گری». در این مقاله بر اساس برهان عقلانی و نقل وحیانی برگرفته از اندیشه‏های حکیم متاله، فقیه و مفسر، آیت ‌اللّه جوادی آملی به نقد این پندارهای نادرست و اثبات سستی، سخافت و بطلان آن‏ها می‏پردازیم.

reviewing and criticizing misconceptions about the individual unity of existence, based on allama javadi amoli’s thought

the individual unity of existence is one of the most important and decisive issues in philosophy and mysticism, which can fundamentally and essentially influence our approach to ontology, theology, god-world relationship and other issues. at the same time, incorrect understandings of this doctrine may cause at least two problems: due to their misunderstanding, some of those influenced by this doctrine (whether in the west or in the east) may fall into intellectual and ideological deviations, and some others, having a weak understanding of this concept, will make unfair criticisms against it. among the famous misconceptions are: “god’s immanence”, “unity of god and world”, “considering the multiplicity as nothingness or illusion”, “pantheism”, “mutability of the real”, “negation of causality”, “determinism” and “antinomianism”. in this article, based on the rational arguments and the islamic revelational texts taken from the thoughts and works of the divine sage, jurist and exegete, ayatollah javadi amoli, we will criticize these false ideas and prove their weakness, absurdity and invalidity.