امکان‌سنجی تاسیس فلسفۀ وحیانی براساس مبانی حکمت متعالیه

پیوند عمیق میان گزاره‌های وحیانی و فلسفی ازسوی فیلسوفان مسلمان پذیرفته شده است؛ اما دربارۀ اتخاذ گزاره‌های وحیانی برگرفته از شهود نبوی به‌عنوان معیاری فلسفی برای سنجش حقیقت دیگر گزاره‌ها و نیز منبعی یقینی برای اخذ گزاره‌ها و به‌کارگیری آن‌ها به‌عنوان مقدمات برهان چندان اتفاق‌نظر نبوده است. با توجه به اهتمام ملاصدرا در به‌کارگیری گزاره‌های وحیانی در نظام حکمت متعالیه، پژوهش حاضر با روش تحلیلی استدلالی به این دغدغۀ مهم توجه کرده است. دستاوردهای این پژوهش نشان خواهد داد که نه‌تنها امکان بهره‌مندی از شهود وحیانی و گزاره‌های متخذ از آن در فرایند فلسفه‌ورزی وجود دارد؛ بلکه براساس برخی از مبانی حکمت صدرایی مانند «اصالت وجود»، «انحصار شناخت حقیقت وجود در راه شهود»، «اصالت علم حضوری در نظام حکمت صدرایی» و «اعتبار معرفتی گزاره‌های وحیانی به‌مثابۀ شهودات خطاناپذیر»، امکان ارائۀ سازوکاری عقلانی برای تاسیس نظامی فلسفی بر پایۀ گزاره‌های وحیانی وجود دارد. تاسیس این نظام فلسفی که می‌توان آن را «فلسفۀ وحیانی» نام نهاد، دستاوردهای شایان توجهی برای سنت تفکر عقلی اسلامی در پی خواهد داشت که از جملۀ آن‌ها می‌توان به تنوع در روش‌های فلسفه‌ورزی، ارائۀ رویکردی جدید در هماهنگی عقل و نقل، گسترش و تنوع در مسائل فلسفی و فراهم کردن بستری مناسب برای تحقق فلسفۀ دین متعالیه و فلسفۀ دین تطبیقی اشاره نمود.

evaluating the possibility of establishing a revelational philosophy based on the principles of transcendent philosophy

the deep connection between revelatory and philosophical propositions has been accepted by muslim philosophers; however, there has not been much consensus regarding the adoption of revelatory propositions derived from prophetic intuition as a philosophical criterion for measuring the truth of other propositions, as well as a valid source for producing propositions and using them as premises of the philosophical argument. considering mullā sadrā’s attempt to use revelational statements in his transcendent system of philosophy, the present research has dealt with this important concern with an analytical-argumentative method. the results will show that not only is it possible to benefit from revelatory intuition and propositions derived from it in the process of philosophizing but also, according to some of sadrian principles such as &the ontological primacy of existence&, &restriction of knowledge of the truth of existence to intuition&, &the primacy of presential knowledge in the transcendent philosophy& and &the epistemological validity of revelatory statements as infallible intuitions&, it is possible to provide a rational mechanism for the establishment of a philosophical system based on revelatory statements. the establishment of such a system of philosophy, which can be called &revelational philosophy&, will bring about remarkable achievements for the islamic intellectual tradition including diversity in methods of philosophizing, providing a new approach in the harmony of reason and revelation, expansion and diversity in philosophical issues and providing a suitable ground for the realization of a comparative philosophy of religion and the transcendent philosophy of religion.