تحلیل و نقد برهان «خفای الهی» شلنبرگ با تکیه بر آرای بانو امین

برهان خفای الهی ازسوی متکلمان و فلاسفۀ غربی به‌عنوان برهانی بر عدم خدا مطرح شده است، براساس این برهان، صفات کمالی خداوند ایجاب می‌کند خداوند در ارتباطی دوسویه و متقابل خود را بر انسان آشکار کند؛ ولی چون دست‌کم برخی افراد در چنین رابطه‌ای قرار ندارند و قادر نیستند خداوند را از راه دیگری بشناسند، پس خدایی در کار نیست. بانو امین در آثار خود به مفهوم خفای الهی اشاره می‌کند. با تفحص در آثار بانو امین می‌توان برهان خفای الهی را از دو جهت نقد کرد؛ نخست آنکه یکی از مصادیق بارز و انکارناپذیر آثار وجود خداوند، ارسال انبیاء و ارتباط آن‌ها با خدا و دعوت همۀ آن‌ها به خدای یکتا است که نشان‌دهندۀ آشکار بودن تعلق آثار به اوست و دوم اینکه اگر منظور از شناخت و معرفت خداوند به‌درستی تبیین شود، رسیدن به‌حد اعلای آن، یعنی جایی که خداوند به‌نحو کاملاً آشکاری درک شود، امکان پذیر است؛ اما این مهم تنها با تامل و صرف اندیشه‌ورزی حاصل نمی‌شود؛ بلکه نیازمند عمل مومنانه است.

analysis and criticism of schellenberg’s divine hiddenness argument based on the thoughts of bānū amīn

the argument from divine hiddenness has been proposed by western theologians and philosophers as a proof against the existence of god. according to this argument, god’s attributes of perfection require him to reveal himself to man in a mutual relationship. but since at least some people are not in such a relationship and are not able to know god in any other way, then it concludes that there is no god. bānū amīn refers to the concept of divine hiddenness in her works. by examining her works, it is possible to criticize the divine hiddenness argument from two aspects. firstly, one of the clear and undeniable signs of god’s existence is sending forth the messengers and their communication with god and their consensual call unto the one god, which clearly proves that the traces and signs belong to him. secondly, if it becomes clear what it means to know god, it will be plausible to reach to the highest extent of such knowledge, that is, where god is understood in a completely clear way. this, however, cannot be achieved only by reflection and thinking, rather, it requires faithful action.