نهایت تاریخ در مکتب ابن‌عربی با جلوه‌‌های اسمائی انبیاء

مطالعۀ اسلام به‌ویژه از منظر عرفانی، نمایانگر این حقیقت است که تاریخ همانند پدیده‌‌های جهان، هدفمند به‌سمت جامعۀ جهانی توحیدی در رجوع به حق تکامل می‌یابد. سیر آن از جنبۀ خلقی (اختیار انسان‌‌ها) دچار فرازونشیب و از جنبۀ حقی پیوسته رو به کمال است.در این پژوهش چگونگی این تحول از نگاه ابن‌عربی به شیوۀ توصیفی‌تحلیلی بررسی شده است. از دیدگاه او، تجلی ذات حق از وراء حجاب اسما است، خلقت با نظام آسمائی شکل گرفته و جامعه نیز تابع این نظام است. به‌دلیل تفاوت اسما در کلیت و جزئیت، مظاهرشان نیز متفاوت است. جامعه نیز در تکامل خویش به‌سوی کلی‌ترین اسما سیر می‌کند و سیردهندۀ اصلی آن از جنبۀ یلی‌الحقی، انبیا هستند. تشکیل مدینۀ فاضله از نگاه ابن‌عربی در صلاحیت انبیا و اوصیاء آن‌هاست. مهم‌ترین ادوار تاریخ با انبیاء اولوالعزم شکل می‌گیرد و هر نبی به‌دلیل تفاوت رتبه، جامعه را تا مظهریت اسم خود ارتقا می‌بخشد. پیامبر خاتم(ص) مظهر اسم جامع الله بوده است، با ختم نبوت دوران ولایت (ظهور اسرار باطنی دین) آغاز و به‌تدریج به خاتم ولایت و جامعۀ آرمانی منتهی می‌شود.

The Culmination of History in the School of Ibn ʿArabī with the Nominal Manifestations of the Prophets

The study of Islam, especially from the mystical point of view, reflects the fact that history, like the phenomena of the world, is purposefully evolving towards a monotheistic world community, coming back to Divinity. Its path is disposed to ups and downs in terms of its creaturely aspect (human free will) and is constantly perfecting in terms of its Divine aspect. With a descriptiveanalytical method, this research studies the quality of this change from Ibn ʿArabī’s point of view. In his view, the manifestation of the Divine Essence is from behind the veil of Names, creation is formed by the system of Names, and society is subject to this system either. Due to the difference between Names in generality and particularity, their manifestations become different. Society, in its evolution, is moving towards the most general Names, and its main driving force in terms of its Divine aspect is the prophets. According to Ibn ʿArabī, it is the prophets and their trustees who can establish the Ideal City. The most important periods of history are formed by ArchProphets, and each prophet, due to his specific rank, promotes the society to the manifestation of his Name. The Seal of the Prophets is the manifestation of the allcomprehensive Name of Allah. By the sealing of the prophethood, the period of guardianship (manifestation of the inner secrets of religion) begins and gradually moves towards the sealing of the guardianship and the ideal society.