>
Fa
  |  
Ar
  |  
En
بازسازی و تحلیل انتقادی «مدل فهم دین» در اندیشه علامه مجلسی
نویسنده
گنجور مهدی
منبع
جستارهايي در فلسفه و كلام - 1396 - دوره : 49 - شماره : 2 - صفحه:103 -124
چکیده
علامه محمدباقر مجلسی، از بزرگترین احیاگران حدیث شیعه و از مروّجان کمنظیر و پر توفیق کلام امامیه در مکتب فکری اصفهان به شمار میآید. قطعنظر از ابتکارات و خدمات فقهی و حدیثی این عالِم شیعی، منظومه معرفتی او با دستاوردهای کلامی و دینشناختی ماندگاری عجین است. اما متاسفانه این ساحت از اندیشه مجلسی نسبت به ساحت روایی و حدیثی آن، کمتر مورد عنایت محققان واقعشده است.نظر به این خلا پژوهشی، نوشتار حاضر بر آن است تا با الهام از آراء و مبانی فکری و روشی علامه مجلسی، به بازسازی و ارائه مدل فهم دین، در اندیشه کلامی او بپردازد. بازخوانی و تحلیل انتقادی مولفهها و عناصر معرفتی این مدل از قبیل: اخبارگرایی و تقدّمانگاری نقل بر عقل، توجه به پارادایم و فضای پیرامونی صدور متن و کلام، لزوم وفاداری به متن با رویکرد حداقلی در اخذ تاویل به مثابه روش، واقع نمایی عُرفی زبان دین، و اصل کنترل آگاهانه پیشفرضها در فرایند فهم، از مهمترین یافتههای این پژوهش محسوب میشوند. اما از آنجاکه الگو و اسلوب اخبارگرایی مجلسی، خالی از کاستیهای روششناختی نبوده، نگارنده در رفع این نقیصه و تکمیل و تنقیح مدل ادراکی وی، اخذ رویکرد برهانی و اصل حجیت و اعتبار عقل را به عنوان یکی از مولفههای اساسی در منطق فهم دین، پیشنهاد و تبیین نموده است.
کلیدواژه
علامه مجلسی; مدل فهم دین; اخبارگرایی; تاویل; زبان دین; عقل
آدرس
دانشگاه اصفهان, ایران
پست الکترونیکی
m.ganjvar@ltr.ui.ac.ir
Critical Renovation and Analysis of “The Pattern for Understanding Religion” in ‘Allāma Majlisī’s Thought
Authors
Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved