تبیین الگویی مفهومی از شهر دوستدار گردشگر با تاکید بر عناصر فضایی شهر مشهد

شهر مشهد به دلیل اهمیت وجود حرم مطهر امام رضا(ع) جایگاه ویژهای در بین گردشگران مذهبی دارد و با گسترش سفر، انتخاب گردشگران هوشمندانه تر شده است که میتوان از آن به عنوان فرصتی برای برنامه ریزی مناسب جهت جذب گردشگران و سرمایه و رونق اقتصادی استفاده نمود. چشم انداز و هدف اصلی این پژوهش شامل مطالعه و بررسی توانایی ها و ظرفیت های موجود در مشهد برای تبدیل به یک شهر دوستدار گردشگر به عنوان یک موضوع جدید است. برای این منظور، تلاش می شود تابه طور سیستماتیک شاخص های شهر دوستدار گردشگر با توجه به ظرفیت های فرهنگی و زیارتی موجود مشهد تدوین شود. برای وصول به این هدف، علاوه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، پرسشنامه ها، چک لیست ها و ثبت مشاهدات مربوط به الگوهای رفتاری گردشگران در قالب پایگاه داده های آماری و فضایی اقدام شد. با توزیع 380 فرم پرسشنامه در 19 نقطه برداشت میدانی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد در تمامی 19 نقطه برداشت میدانی، به طور متوسط حدود 65 % از پاسخ گردشگران نسبت به سوالات جهت دار مطرح شده (با موضوعیت شهر دوستدار گردشگر) منفی و از بین پارامترهای موردمطالعه، پارامترهای مربوط به مولفه های فضایی مورد رضایت و تایید مورد ahp گردشگران قرار نگرفته است. پارامترهای موردمطالعه تحقیق توسط فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده gis تحلیل و وزن دهی قرارگرفته و برای هم پوشانی لایه های نقشه های فضایی و پهنه بندی نهایی در شدند. نتایج تحلیل فضایی نشان داد که بیشترین رضایت گردشگران در حوزه مرکزی مشهد و اطراف حرم ثبت شده که نشان دهنده خاص بودن گردشگری مذهبی شهر مشهد است ، هرچند عملکرد ضعیف حمل و نقل عمومی (ناشی از ترافیک زیاد)، احساس عدم ایمنی (ناشی از فرهنگ غلط رانندگی) نیز همراه با عدم رضایت گردشگران بوده است. با جمع بندی امکانات و محدودیت های شهر مشهد از منظر موضوع پژوهش ، ستراتژی های مناسب تولید و تدوین و نتایج به دست آمده نشان داد که استراتژی تقویت و گسترش کاربری های خدماتی و رفاهی مهم و از ارجحیت و اولویت با لاتری برای تحقق موضوع پژوهش در شهر مشهد برخوردار هستند.

explaining a conceptual model of a tourist-friendly city with an emphasis on the spatial elements of mashhad

the main perspective of this research is to investigate the existing potential of mashhad to become tourist-friendly and the capabilities of mashhad to become a tourist-friendly city as a new topic. for this purpose, efforts are being made to systematically compile the indicators of the tourist-friendly city according to the existing cultural and pilgrimage potentials of mashhad. behavioral patterns of tourists are analyzed in the form of statistical and spatial databases. the results showed that in all 19 field sampling points, on average, about 65% of tourists’ responses to the directional questions raised (with the topic of the tourist-friendly city) were negative. among the studied parameters, the parameters related to the spatial components have not been satisfied and approved by the tourists. the parameters studied in the research were analyzed and weighted by the hierarchical analysis process of ahp and used to overlap the layers of spatial maps and the final zoning in gis. the results of our study showed that the highest satisfaction of tourists was recorded in the central area of mashhad and around the shrine, which shows the characteristics of religious tourism in mashhad. considering the facilities and limitations of mashhad city from the perspective of the research topic, the appropriate strategies for production and formulation, and the obtained results showed that the policy of strengthening and expanding service and welfare uses is important and preferable and a higher priority for the realization of the research topic in mashhad city.