اصول انتظام شکلی سردر ورودی خانه در معماری گذشته بر پایه سه نظریه روانشناسی محیط (مطالعه موردی سه خانه سنتی شاخص در شهر مشهد)

ورودی و تاثیرات آن بر روان انسانی از جمله مباحث مورد توجه در حوزه پژوهش‌های معماری است. بخشی از این مطالعات به مبحث اصول هندسی آن اشاره دارند که عموما به تناسبات و روابط ریاضی گونه میان اجزاء برمی‌گردد. اما در این تحقیق هدف آن است که هندسه و شیوه انتظام شکلی ورودی از دید روانشناسی محیط و چگونگی ادراک آن مورد توجه قرار گیرد. به عبارت دیگر پرسش اصلی این پژوهش پرداختن به مولفه‌ها و اصولی است که در هندسه فضایی مورد توجه قرار می‌گیرد تا اهداف مورد نظر در طراحی آنها به دست آید. بدین منظور با توجه به شاخصه‌های معماری سنتی و توانمندی‌هایی که عموما برای آن ذکر می‌شود، در تحقیق حاضر از مطالعه بر روی سردرهای ورودی خانه‌های سنتی مشهد بهره گرفته شد. بر این اساس ابتدا با یافتن مشخصه‌های مهم در تاثیرات هندسه محیط بر روان انسان از منظر سه نظریه مطرح در حوزه روانشناسی محیط یعنی روانشناسی سازشمند و تبادلی، روانشناسی رفتارگرایی و روانشناسی گشتالت، مولفه‌های مورد نظر در بررسی نمونه‌ها به دست آمد. پس از آن با تحلیل این موارد نتایج حاصل به صورت مجموع مورد بحث قرار گرفت که جمع‌بندی آنها نتایج تحقیق را در بر دارد. بر اساس یافته‌های این تحقیق، محرمیت، پرهیز از پیچیدگی، زیبایی به دور از جزییات زیاد و همخوانی با بافت پیرامون از اصول مورد توجه در طراحی هندسی سردر ورودی خانه‌های سنتی مشهد محسوب می‌گردد.

principles of formal arrangement of the entrance to the house in the past architecture based on three theories of environmental psychology .(case study: three traditional houses in the holy city of mashhad)

input and its effects on the human psyche are among the topics of interest in the field of architectural research. some of these studies refer to the subject of its geometric principles, which generally refer to mathematical proportions and relationships between components. but in this study, the aim is to consider the geometry and method of input form regulation from the perspective of environmental psychology and how it is perceived. in other words, the main question of this research is to address the components and principles that are considered in spatial geometry to achieve the desired goals in their design. for this purpose, according to the characteristics of traditional architecture and the capabilities that are generally mentioned for it, in the present study, a study was used on the entrance entrances of traditional houses in mashhad.based on this, first, by finding important characteristics in the effects of environmental geometry on the human psyche from the perspective of three theories in the field of environmental psychology, namely adaptive and exchange psychology, behavioral psychology and gestalt psychology, the desired components in the study of samples came. then, by analyzing these cases, the results were discussed as a whole, which summarizes the results of the research. according to the findings of this study, privacy, avoidance of complexity, beauty away from many details and harmony with the surrounding texture are among the principles considered in the geometric design of the entrance of traditional houses in mashhad.