شناسایی تغییرات مولّفه‌های کالبدی و اقلیمی خانه‌های بیرجند متاثر از تطوّر شیوه زندگی در دوره انتقال

بررسی آثار معماری به‌ویژه خانه‌ها، گویای آن است که در گذشته اصولی مورد تاکید سازندگان آن قرار داشته که متاثر از شیوه زندگی و اقلیم در محدوده‌های جغرافیایی مختلف و زمان‌های گوناگون، به اشکال مختلف به کار گرفته شده است. بیرجند در دوره انتقال با تاثیرپذیری از عوامل گوناگون داخلی و خارجی دارای پتانسیل ویژه‌ای جهت تغییرات و تحولات فرهنگی و سیاسی و به تبع آن معماری بوده است. از این‌رو هدف تحقیق حاضر، تحلیل و تفسیر تاثیر تغییرات نحوه زندگی، در دوره انتقال (اواخر قاجار و دوره پهلوی اول) بر معماری خانه‌ها در شهر بیرجند است. بر این اساس، پژوهشگران در پی پاسخگویی به این پرسش هستند که: تطوَر شیوه زندگی مردم، چه تاثیری بر مولّفه‌های کالبدی معماری و اقلیمی خانه‌های بیرجند داشته است؟پژوهش رویکردی اثبات‌گرایانه دارد و از روش‌های تاریخی و تفسیری تحلیلی در جهت رسیدن به هدف، بهره گرفته است. جمع‌آوری داده‌ها مطابق با دو شیوه اسنادی و میدانی صورت گرفته است. بر این اساس تمامی خانه‌هایی که متعلق به دوره مورد نظر هستند و ثبت ملی شده‌اند به عنوان جامعه آماری انتخاب گردیده‌اند. یافته‌ها و نتایج گویای آن است که بیرجند نیز همسو با دیگر شهرهای بزرگ ایران متاثر از تغییرات سبک زندگی در این بازه زمانی بوده است و بُعد مکانی آن نسبت به شهرهایی همانند تهران و مشهد و ... نتوانسته است بیرجند را از تغییرات اجتماعی مصون نگه دارد و این تغییرات، طی بازه زمانی دوره انتقال، در مولفه‌ها و عناصر کالبدی و اقلیمی نمود یافته است.

the identification of changes in physical and climatic components of birjand houses affected by the evolution of lifestyle during the transition era

the study of architectural works, especially houses, shows that in the past, some principles have been emphasized by its builders, which have been originated from lifestyle and climate in various geographical areas and times. birjand in the transition era, under the influence of various internal and external factors, had a special potential for cultural and political changes and developments and, consequently, architecture. therefore, the aim of this study is to analyze and interpret the effect of lifestyle changes in the transition era (late qajar and the first pahlavi era) on the architecture of houses in the city of birjand. accordingly, researchers seek to answer the question: how the evolution of people’s lifestyle have affected the physical components of the architecture and climate of birjand houses? using a positivist approach, the research applies historical and interpretiveanalytical methods to achieve the goal. data collection was carried out by documentary and field procedures. therefore, all nationally registered houses belonged the era selected as the population. findings indicate that birjand, along with other iranian big cities has been affected by lifestyle changes during this era. being far from cities including tehran, mashhad etc., has not protected birjand against social changes and they have reflected in physical and climatic components and elements during the transition era.