تحلیل جریان مهاجرتِ میانْ شهرستانی در استان های خراسان(طی دوره 1390تا 1395)

تحلیل جریان‌های مهاجرتی به درک روابط میان سکونتگاه­ها، دلایل و تاثیرات این پدیده بر حوزه جغرافیایی و همچنین ارائه پیشنهاد و اتخاذ سیاست‌های جمعیتی و خدماتی مناسب، کمک می‌‌کند. این پژوهش با هدف تحلیل جریان مهاجرتِ میانْ شهرستانی در استان‌‌های خراسان، طی سال‌های 1390ش تا 1395ش و پاسخ به این سوال انجام شده است که شبکه سکونتگاهی استان‌‌های خراسان (در مقیاس شهرستان) بر اساس میزان مهاجرت چه وضعیتی دارد؟ روش پژوهش کمی و رویکرد مورد استفاده در آن توصیفیتحلیلی می‌باشد. شیوه جمع‌آوری داده‌‌ها اسنادی و از آمارهای مربوط به دوره‌‌های سرشماری 1390ش و 1395ش استفاده شده است. برای تحلیل داده‌‌ها از رویکرد صفت‌مبنا و جریان‌مبنا و نرم‌افزار gephi استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌‌دهد که از میان شهرستان‌‌های موردمطالعه تنها 8 شهرستان مهاجرپذیر بوده و 39 شهرستان دیگر، مهاجرفرست هستند. شهرستان مشهد از برتری بسیار بالایی نسبت به سایر شهرستان‌‌ها برخوردار است و به‌عنوان مرکز اصلیِ شهرستان‌‌های سه استان به‌حساب می‌آید. هرچند 4 خوشه کوچک­تر به مرکزیت شهرستان‌‌های بیرجند، سبزوار، بجنورد و تربت‌حیدریه قابل‌شناسایی هستند. دسته دوم به مرکزیت بیرجند، پویاترین خوشه از نظر تحرک مهاجرتی است. غالب شهرستان­های مرزی و کم برخوردار، مهاجرفرستی بالایی دارند. به عبارتی، علاوه بر اقتصاد، عامل جغرافیایی نیز در پویایی جمعیت موثر است.

Analysis of inter-county migration flow in Khorasan provinces during 2011-2016Iman Ghalandarian - Assistant Professor, Department of Urbanism, Ferdowsi University of Mashhad

The analysis of migration flows leads to understanding the correlations of habitations, reasons,and influences of this action on geographic field,as well as proposing appropriate population policies and services. This research has been carried out due to analysis of intercounty migration flow in Khorasan provinces from 2011 to 2016, and also to recognizing the circumstance of residential network of Khorasan provinces (in county scale), based on the rate of migration. The research comprises a quantitative method and a descriptiveanalytical approach. The method of data collection is documentary and statistics related to the 2011 and 2016 census periods have been used. To analyze the data, the approach of SizeBased and NetworkBased and also the Gephi software has been used. The results of the research indicate that among the studied counties only eight counties are immigrant and 39 remain counties are emigrant. The Mashhad city has a very high advantage over other cities. It is considered the principal capital of the three province’s cities. However, four smaller bunch are identifiable that their capitals are Birjand, Sebzevar, Bojnurd and Torbat Heydaieh. The second group with the centrality of Birjand, is the most dynamic bunch in terms of immigration mobility. Most border and deprived cities have high emigration. In other words, in addition to economic, the geographic factor is influential in population dynamics.