ارزیابی مولفه‌های انعطاف‌پذیری فضاهای شهری در مشهد

امروزه تحولات سریع و گسترده در ابعاد اجتماعی و اقتصادی، زندگی شهری را متاثر و آن را نسبت به گذشته پویاتر و سیال‌تر کرده است. از این‌رو، توجه به کیفیت انعطاف‌پذیری به‌منظور افزایش میزان قدرت پاسخگویی فضاهای شهری، موردنظر طراحان و مدیران شهری می باشد. در این میان، شهر مشهد سالانه با تناوب فراوانی از لحاظ نوع و تعداد گردشگران و زائران مواجه است. این امر تغییرات در نیازها و توقعات از فضاهای شهری را به همراه دارد، بنابراین ضرورت دارد فضاهای شهری برخوردار از قابلیت انعطاف مناسبی باشند. عدم شناسایی و تحلیل میزان اثرگذاری هرکدام از اجزای فضای شهری بر تحقق این کیفیت باعث شده است تا در طراحی فضاهای شهری راه‌حل‌های موثری استفاده نشود. بدین منظور هدف از این پژوهش، سنجش میزان انعطاف‌پذیری در فضاهای شهری مشهد و شناسایی سهم هرکدام از عوامل فضای شهری در تحقق انعطاف‌پذیری است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و بر این اساس ابتدا شاخص‌های انعطاف‌پذیری شناسایی و تعریف عملیاتی شده اند. سپس با انتخاب فضاهای شهری نمونه و با استفاده از روش پیمایشی اطلاعات موردنیاز جمع‌آوری و در مرحله بعد با استفاده از محاسبه وزن عاملی فضاهای شهری منتخب اولویت‌بندی گردیده است. بر اساس، نتایج مرحله اول، خیابان امامت با امتیاز 0.847 منعطف‌ترین فضای شهری و خیابان شیرازی با امتیاز 0.375 از نظر انعطاف‌پذیری وضع نامناسبی برخوردار می باشند. نتایج تکمیلی نشان می‌دهد که در کیفیت انعطاف‌پذیری، عامل کالبدی با 6.8 امتیاز بیشترین تاثیر را دارد و عوامل عملکردی و ترافیکی با 3.5 و 0.98 امتیاز در رده‌های بعدی قرار دارند.

Evaluation of Flexibility Components of Urban Spaces in Mashhad City

AbstractRapid and widespread changes in social and economic dimensions have pressured urban life and made it more fluid than in the past. Therefore, today designers and managers have been considering the flexibility to increase the responsiveness of urban spaces. Mashhad, meanwhile, has a large number of tourists and pilgrims every year. This brings about changes in the needs and expectations of urban spaces, so urban spaces need to be flexible. Failure to identify and analyze the impact of each component of urban space on the realization of this quality has led to ineffective solutions in designing urban spaces.The purpose of this study was to evaluate the flexibility of urban spaces in Mashhad and identify the contribution of each of the factors of urban space to the realization of flexibility. The research method is descriptiveanalytical and based on this, flexibility indicates were first identified and their operational definition was accomplished. Then, sample urban areas were selected and the required information was collected through a survey method. In the next step, prioritizing the selected urban spaces by using the method of Factor Score and calculating the factor weight. According to the results of the first phase, Imamat Street is rated as the most flexible urban space, and Shirazi Street is poorly in terms of flexibility. Supplementary results show that in terms of flexibility quality, the physical factor with 6.8 score has the most influence. The functional and accessibility factors with 3.5 and 0.98 score are in the next ranks.Keywords: Flexibility, Flexibility Strategies, Urban Space, Urban Space Components, Mashhad City.