جایگاه معنوی حرم رضوی در دوره شاه طهماسب اول صفوی

شاه طهماسب، دومین شاه سلسله صفویه، به دلیل نوپایی حکومت نیازمند تثبیت جایگاه معنوی خویش در بین شیعیان بود. در این راستا توجه به نمادها و اماکن مقدس شیعی ازجمله حرم حضرت رضا(ع) در سیاست او از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. این پژوهش دربرگیرنده تحولاتی است که با محوریت حرم رضوی در دوره شاه طهماسب به وقوع پیوست و درصدد پاسخ به این پرسش می باشد که حرم رضوی در دوره شاه طهماسب از چه جایگاه معنوی و مذهبی برخوردار بود؟ با بررسی مولفه‌هایی همچون زیارت، توسل، نذورات، موقوفات و تدفین بزرگان در جوار حرم رضوی، می توان نسبت به‌جایگاه معنوی و مذهبی رفیع این مکان در دوران حکومت شاه طهماسب آگاهی یافت. به نظر می رسد علاوه بر جنبه های مذهبی و معنوی، به سبب آنکه حرم رضوی تنها حرم ائمه معصومین(ع) موجود در قلمرو شاه طهماسب بود، اعتبار ویژه ای در سیاست های این شاه داشته است. شاه و درباریان با استفاده از شیوه های مختلف در پی اثبات ارادت خود به این مرقد مطهر بوده اند. این پژوهش بر آن است تا به مواردی از قبیل جایگاه زیارت و توسل به امام رضا(ع)، موقوفات و نذورات حرم رضوی در این مقطع تاریخی، جایگاه حرم رضوی در میان حکومت‌های همسایه، نقش حرم رضوی در تصمیمات شاه طهماسب و درنهایت مدفونین در جوار حرم رضوی، بپردازد. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای انجام شده است. ابزار اصلی این پژوهش داده های منابع تاریخی عصر صفوی می باشد و درنهایت بر پایۀ یافته‌های حاصل از منابع استنتاج، تبیین و تحلیل به ‌عمل آمده است.

The spiritual status of the Razavi shrine during the Safavid Shah Tahmaseb reign (930984 AH)

Shah Tahmaseb, the second Safavid king, due to the infancy of this government, needed to establish his spiritual position among the Shiites. The Razavi shrine had a prominent spiritual status among Muslims, especially Shiites. This study includes the developments and the changes taken place with the focus on the Razavi shrine in the period of Shah Tahmaseb. It seeks to answer the following question: How is it possible to describe and explain the spiritual and religious status of the Razavi shrine during this period? By examining components such as; Pilgrimage, recourse, vows, endowments, and burial of elders near the Razavi shrine it can better understand the high spiritual and religious status Of shrine during the reign of Shah Tahmaseb. In addition to religious and spiritual aspects And since Razavi shrine was the only shrine of the Imams in the realm of Shah Tahmaseb, it had a special validity in the policies of this king. The Shah and the courtiers have tried to prove their devotion to this holy shrine by resorting to various methods. This study aims to address the following issues: the place of pilgrimage and recourse to Imam Reza, endowments and vows of the Razavi shrine in this historical period, the position of the Razavi shrine among neighboring governments, the role of the Razavi shrine in the decisions of Shah Tahmaseb and Finally, the buried near the Razavi shrine. Research methodology is historical analytical using library method to gather the data. Research materials are based on the historical sources of the Safavid era through the findings of sources of inference, explanation and analysis.Keywords: Razavi shrine, Holy Mashhad, Shah Tahmaseb, Safavids, Astan Quds Razavi