غذا و خوراک در حرم مطهرامام رضا(ع) در عصر صفوی

شیوه و نوع اطعام در اماکن مقدس، بیانگر فرهنگ اجتماعی و مذهبی مردم در هر دوره‌ است. در این بین، حرم مطهر رضوی یکی از این اماکن مقدس محسوب می شود که از زمان شکل‌گیری تشکیلات اداری و توسعه آن در دوره صفویه، به اکرام و اطعام زوار و خادمان پرداخته است. هدف از این مقاله پاسخ به این سوال است که در دوره صفویه، به‌عنوان دوران آغازین شکل‌گیری تشکیلات آستان قدس رضوی، چه نوع غذاهایی و به چه منظور در حرم مطهر رضوی طبخ می‌شد و هزینه موردنیاز آن از کجا تامین می‌گردید. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی-آماری از طریق بررسی اسناد موجود در دوره صفوی، درصدد پاسخگویی به سوالات فوق می باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که غذا در حرم مطهر به‌منظور تغذیه بیماران دارالشفا، اطعام زوار و فقرا و به مناسبت ایام عزاداری و اعیاد در ضیافت‌ها، طبخ می‌شد که با توجه به نوع کاربرد آن، از انواع متفاوتی برخوردار بوده است، به‌طوری‌که تنوع بسیاری در غذاهای مربوط به اعیاد دیده می‌شود که در مقایسه با غذاهای مصرفی در دربار صفوی تقریباً یکسان است. برخی هزینه‌های تهیه غذا از طریق مصارفی که در وقفنامه‌ها به همین منظور تعیین شده بود، تامین می‌شد و برخی دیگر طبق نظر متولی و شاه، از طریق سایر درآمدهای آستان قدس به دست می‌آمد. تنوع غذاها در اسناد موردبررسی نشان می‌دهد که فرهنگ غذایی در دوره صفوی دارای تنوع و از همه نوع مواد غذایی استفاده می‌شده است.

Food in the holy shrine of Reza in the Safavid era

boarding variations and styles in holy shrines indicate the culture and ritual of people in each era. One of these places is Imam Reza Holy Shrine, an organization and developing in the Safavid Period which has fed servants the Pilgrim of Eighth Shia Imam. The main goal of this article is to answer these questions: Which kind of food had been prepared for different ceremonies? Who supplied financial resources? In Safavid Era, as establishing a time for Astan e Ghods Razavi. In this research, we apply a descriptive statistical approach in Safavid’s archival documents and library materials to answer the questions mentioned above. Research outcomes indicate foods had been preparing for poor people and the patients in Imam Reza’s DaroShafa. Furthermore, special foods were cooked in special ritual celebrations and mourning. Depending on the type of application, it has different types. For Instants, the foods for special ritual celebrations were nearly the kingdom’s foods, and they were various. Some of the financial resources were funded by endowments, which were allocated to feeding. Other supply from other Astan e Ghods incomes with considering Shah and Trustee opinion. Reviewing documents implies foods in the Safavid Period were diverse, and many types of foods were served in that period.Keywords: AstaneGhods Razavi, Imam Reza’s Holy Shrine, Endowment, Safavid Period.