تحلیل و اعتبار سنجی شاخص‌های ارزیابی تاب‌آوری عشایر در برابر خشکسالی (مطالعه موردی: عشایر کرمانج خراسان شمالی)

از آغاز حیات تاکنون، بلایا در زندگی انسان تاثیرات منفی بر جای گذاشته‌اند. جوامع عشایری به لحاظ وابستگی به طبیعت به خصوص ازلحاظ معیشتی، در معرض انواع مخاطرات طبیعی قرار دارند، در این میان خشکسالی با دارا بودن ماهیت بر هم زننده تعادل سیستم‌های طبیعی، معیشت مبتنی بر کوچ را به‌طورجدی به چالش می‌کشاند و از مهم‌ترین مخاطرات تاثیرگذار بر زندگی عشایری است. نگاهی حاکم تاکنون در مدیریت سوانح، بیشتر نگاه مقابله‌ای و کاهش خطر بوده است. بنابراین مفهوم تاب‌آوری، مفهوم جدیدی است که بیشتر در مواجهه با ناشناخته‌ها و عدم قطعیت‌ها به‌کاربرده می‌شود. هدف این پژوهش به‌گزینی و اعتبارسنجی شاخص‌های مناسب تاب‌آوری عشایر در مواجهه با خشکسالی است. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی با استفاده از پرسشنامه در سطح خبرگان محلی و متخصصان می‌باشد. در ابتدا معیارها و شاخص‌های مختلفی از ادبیات نظری و تجربى حاصل از مطالعات اسنادی و مکاتبات اکتشافی استخراج و در معرض داوری 33 نفر از خبرگان و کارشناسان متخصص در دو گروه جداگانه قرار گرفت. شاخص‌هایی که دارای میانگین بالای 3، انحراف معیار کمتر از یک و مورد اجماع نظر هر دو گروه باشند به‌عنوان شاخص‌های مناسب معرفی می‌گردد. نتایج نشان می دهد که از 62 شاخص ارائه‌شده، 30 شاخص مورد تایید قرار گرفته است. از شاخص‌های مناسب و دارای بیشترین اجماع می‌توان به ساختار سنی، میزان امید به زندگی، میزان خسارت به دام، سطح درآمد شغل اصلی، وضعیت پوشش بیمه‌ای، میزان پشتیبانی و اثربخشی سیستم نهادی، میزان همکاری و هماهنگی سیستم نهادی، میزان برخورداری از خدمات اضطراری و میزان رضایت از محیط زندگی اشاره نمود.

Analysis and Validation of appropriate indicators for assessing nomadic resilience to drought risk Case study: North Khorasan Kormanj nomads

Since the beginning of life, disasters have had a negative impact on human life. Nomadic communities are exposed to a variety of natural hazards due to their dependence on nature, especially in terms of livelihood. Meanwhile, drought, with its disturbing nature of the balance of natural systems, seriously challenges migrationbased livelihoods, and it is one of the most important risks affecting nomadic life. The approach to disaster management so far has been to deal more with risk management. Therefore, the concept of resilience is a new concept that is mostly used in the face of unknowns and Uncertainties. .The aim of this study to select and validate appropriate indices of resilience in the nomadic areas of Kormanj in drought conditions. The results of this research can be a starting point for compilation of National Indicators of Resilience, assessment of Nomadic Communities, creating and reducing resilience indicators in order to achieve sustainable development and reducing the effects of climate change and drought in nomadic areas. The research method is descriptive analytical using a questionnaire at the level of local experts and specialists. In this research, various criteria and indicators were extracted from theoretical and experimental literature and were subjected to arbitration through a questionnaire by 33 experts and subject specialists. The results showed that out of 62 indicators, 30 indicators were approved by specialists and local experts. Among appropriate indicators with the highest consensus, the following factors can be mentioned: age structure, life expectancy, the amount of damages to livestock, the levels income job, Status of insurance coverage, the support and the effectiveness of the institutional system, Cooperation and coordination of the institutional system, the amount of emergency services, Satisfaction with the living environmentKeywords: Validation, Resilience, Drought, Nomadic Society, North Khorasan