بررسی تداوم تکنیک و هنر سفالگری پیش‌ از تاریخ تا دوره معاصر (مطالعه موردی: سنت سفالگری روستاهای بخش چکنه نیشابور)

در حوزه خراسان مرکزی ازدوره نوسنگی با سفال تا دوران معاصر سفالگری از هنرها و صنایع رایج و بسیار بااهمیت بوده است. در خلال بررسی‌های باستان‌شناسی انجام شده در این حوزه، تکنیک ساخت سفالیشناسایی‌شده که نشان از تداوم سنت‌های فرهنگی در هزاره‌های ذکرشده دارد. این تکنیک ساخت و فرم‌دهی به‌وسیله قالب پارچه‌ صورت می‌گرفت که در دوره نوسنگی سبدهای گیاهی جایگزین آن بوده است. نمونه‌های متعدد این تکنیک از هزاره ششم تا هزاره اول ق.م در دشت مشهد و آسیای مرکزی و نیز در دوران ساسانی در دشت نیشابور گزارش‌شده است و اهمیت آن در این می­باشد که تداوم آن تا روزگار معاصر و در بافت روستایی چکنه نیشابور ادامه یافته است. از جنبه‌های پنهان این پدیده، ارتباط سازمان تولید این نوع ظروف با بافت جوامع است که در پژوهش حاضر به کمک روش قوم باستان‌شناسی و رویکرد انسان‌شناسی نمادین و تفسیری مطالعه و تشریح شده است. اگر بتوان الگوی معاصر را به‌پیش از تاریخ نسبت داد،می‌توان عنوان کرد که زنان در فعالیت‌های تولیدی این دست‌ساخته نقش مهمی داشته‌اند. در بافتار معاصر، این ظروف کارکرد ذخیره‌سازی مواد غذایی و لبنی داشته است و برخواسته از اقتصاد معیشتی مبتنی بر دامداری هستند. این ظروف در مقیاس خانگی تولید و ساخت آن اهداف اقتصادی نداشته است. به نظر می‌رسد این تکنیکِ بومی، طی هزاره‌ها به‌عنوان میراثی ماندگار تداوم‌یافته و مواد اولیه آن متناسب با بوم و همچنین الگوی مصرف آن متناسب با نوع فعالیت‌ها در ادوار مختلف، متفاوت بوده است.

The effect of climatic factors on the architecture of Ghiasiye School in Khargard, Khawaf

In the Central Khorasan region, from the Neolithic period with pottery to the contemporary period, pottery has been a common and significant art and industry. During the archeological studies carried out in this area, the technique of creating pottery was identified, which shows the continuation of cultural traditions in the mentioned millennia. This technique of making and shaping was done by fabric mold, which was replaced by plant baskets in the Neolithic period. Numerous examples of this technique have been reported from the sixth millennium to the first millennium BC in the plains of Mashhad and Central Asia, as well as during the Sassanid period in the plain of Neyshabour. One of the hidden aspects of this phenomenon is the relationship between the organization of production of this type of utensils and the texture of societies, which has been studied and described in the present study with archeological ethnography and symbolic and interpretive anthropological approach. If the contemporary model can be attributed to prehistory, it can be said that women played an essential role in this handmade production activity. In the modern context, these containers have the function of storing food, and dairy and originate from the livelihood economy based on animal husbandry. These vessels are produced on a home scale and their production has no economic purposes. It seems that this indigenous technique has continued for millennia as a lasting heritage, and its raw materials have been different according to the canvas and also its consumption pattern according to the type of activities in different periods.Keywords: Archaeological Ethnography, Production Organization, Pottery, Cloth Molding vessel